شبکه های اجتماعی از اضطراب امروز تا مدیریت فردا

به گزارش انصاف نیوز، محمد صادق افراسیابی، مدیر گروه علمی تخصصی روابط عمومی دانشکده ی خبر در یادداشتی نوشت:

یکی از سوالاتی که در حال حاضر ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده، ارتباط میان شبکه های اجتماعی اینترنتی و تاثیرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این پدیده ی معاصر است. دغدغه های بسیاری وجود دارد و سوالهای بی پاسخی در ذهن تک تک ما نقش بسته است. انتشار گسترده برخی شایعات از طریق شبکه های اجتماعی، اعتمادهای نا بجا و زودهنگام به روابط اینترنتی که حاصلی جز سرخوردگی و گاها بروز و ظهور خسارات مادی و معنوی ندارد، شوخی های نابجا و بعضا خلاف انسانیت نظیر انتشار گسترده ی فیلمهای غیر اخلاقی از اتاق عمل و … همه و همه مصادیقی از نگرانی های عمومی در خصوص شبکه های اجتماعی بوده و با افزایش استفاده عموم مردم از شبکه های اجتماعی موبایلی و اینترنتی این سوال به شکل جدی تری ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است که آیا چنین جوامع مجازی اساسا در بردارنده ی فایده ای هم هست یا فقط باید منتظر شنیدن اخبار ناگوار در خصوص روابط حاصل از حضور و فعالیت در شبکه های اجتماعی اینترنتی باشیم؟

جسیکا هیلبرمن، در پاسخ به این سوال می گوید: «امروزه، بسیاری از نوجوانان و جوانان به فعالیت های اجتماعی شبکه ای اشتغال دارند و برای ساختن زندگی خود و ایجاد تغییرهای غیراینترنتی از روابط و مناسبات اینترنتی استفاده می کنند. فعالیت در شبکه های اجتماعی دربرگیرندۀ همۀ ابعاد زندگی است. از قرار گذاشتن با دوستان گرفته تا کاریابی برای افراد کم درآمد»(هیلبرمن، 2009: 6-7). همچنین مایکل میس نویسندۀ روبیکان بلاگ نیز در یادداشتهای خود چنین می نویسد:«شبکه های اجتماعی امروزه نقش بسیار با اهمیتی در زندگی کاربران اینترنت یافته است و آن نقش، حفظ ارتباط میان کاربران جوان و مناسبات آنان با تمامی افرادی است که می شناسند، مانند خانواده و دوستان و همکاران خود». شاید همین امر یعنی حفظ روابط میان اعضای خانواده، دوستان و همکاران فلسفه ی اصلی شکل گیری شبکه های اجتماعی موبایلی و رایانه ای بوده است، اما در این میان همان طور که در ابتدا اشاره شد نمی توان برخی رویدادهای تلخ و تاثر برانگیز ناشی از استفاده ی نامناسب از شبکه های اجتماعی موبایلی و رایانه ای را نادیده گرفت. پاسخ دقیق تر این مساله آن است که جوانان و خصوصا نوجوانان و اخیرا برخی از کودکان بدون شناخت واقیتهای فضای مجازی به این فضا وارد شده و دچار آسیب می شوند. در این میان چاره ای نیست جز اینکه باور کنیم ما همه مقصر هستیم. مقصر هستیم چون موضوع سواد رسانه ای و سواد دیجیتالی را جدی نگرفته ایم. چون به جای برخوردهای سلبی به سمت اقدامات هوشمندانه ی آموزشی و پرورشی نرفته ایم. هنوز بعد از سالها جای درس سواد رسانه ای در دوره های آموزشی ما از ابتدایی گرفته تا دانشگاه خالی است و زمان همچنان می گذرد و مشخص نیست در آینده چه خواهد شد؟

سواد رسانه ای در فضای مجازی الگویی است تا براساس آن کابران شبکه ی جهانی اینترنت نه به عنوان یک عنصر منفعل بلکه به عنوان یک پدیده فعال و جاری در فرآیندی شناختی به حساب آیند و عمل تفسیر و تحلیل پیام و کشف هویت ارتباط گران را انجام دهند. تفکر انتقادی و تلاش برای آگاهی دو ویژگی اصلی سواد رسانه ای است.(افراسیابی، 1386). در این میان برای روشن تر شدن بحث به نتایج یک مطالعه تحقیقاتی با عنوان “اثرات اینترنت: دختران و رسانه های جدید” اشاره می کنم. بر اساس نتایج این پژوهش اگر چه بسیاری از دختران کودک و نوجوان دارای دانش رایانه هستند، اما همین افراد وقتی که در یک موقعیت ناشناخته قرار میگیرند، به افرادی آسیب  پذیر و بی سواد مبدل می شوند. بنابراین آموزش سواد رسانه توسط پدران، مادران، معلمان و رسانه های جمعی به دختران و پسران می تواند نقش مهمی در عبور از تهدیدهای فضای مجازی داشته باشد. در چنین شرایطی اگر تهدیدها مدیریت شوند، فرصتها طلوع خواهند کرد. در همین زمینه نتایج پژوهش سال 1390 اینجانب در دانشگاه امام صادق(ع) بیانگر آن است که انگیزه هایی همچون مشارکت در بحث‌های گروهی و ابراز عقیده، طرح مباحث شغلی و حرفه‌ای و در نهایت کسب اطلاعات و دانش جزو 5 انگیزه ی اصلی استفاده جوانان و نوجوانان از شبکه های اجتماعی اینترنتی است و این بدان معنا است که شبکه های اجتماعی قدرت مدیریت آینده را در مسیر پیشرفت خواهند داشت.

منابع:

1. افراسیابی، محمد صادق(1386) سواد رسانه‌ای؛ چالش یا تصویر: عصرمدرن و پدیده‌های جدید ارتباطی، روزنامه جام‌جم، سال8 ، ش 2116.

2. هیلبرمن، جسیکا (2009) روابط اجتماعی انبوه جوانان از طریق شبکه¬های ارتباطی اینترنت، تارنمای گفت و شنود با جهان وزارت خارجه آمریکا.

انتهای پیام