مدیریت ورزش، بازنده‌ی اصلی فینال جام حذفی
عباس مدحجی از خرمشهر در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز درباره‌ی حذف خرمشهر از میزبانی فینال جام حذفی نوشت:
چند روزی ست که جنجالها برسر بازی پرحاشیه فینال جام حذفی در اهواز بالا گرفته است. جنجالهایی که با اعتراض داماشی‌ها آغاز شد و با تعلیق سعید فتاحی به پایان رسید. اما این همه‌ی ماجرا نبود. جنجال از وقتی آغاز شد که بازی فینال جام حذفی فوتبال کشور که سه سال در خرمشهر و بنام خرمشهر برگزار میشد علی رغم تمام وعده ها از خرمشهر پرکشید.
خرمشهر، میزبان فینال جام حذفی
نهم خرداد سال ۹۵ سر آغاز فصل جدیدی در ماندگاری نام خرمشهر در فوتبال کشور بود. اولین باری بود که فینال جام حذفی فوتبال کشور در خرمشهر برگزار میشد و تمام مسوولین ورزشی کشوری و استانی برای هرچه بهتر برگزار کردن آن آستین بالا زده بودند. خرمشهر که خاطرات قهرمانی‌های فوتبالیست‌های سالیان قبلش را مرور می‌کرد در شور و شعف سیل تماشاگران این جام از سراسر کشور، جان تازه‌ای گرفت. نامش بیشتر برسر زبانها افتاد و خیابان‌هایش میزبان تیم‌ها و طرفدارانشان شد. اما دیری نپایید که این جام هم به سرنوشت خیلی از حمایت‌های دیگر دچار شد و پس از مدت کوتاهی از لیست دارایی‌های خرمشهر خط خورد.
جام حذفی فوتبال ایران که به واسطه‌ی قدمت چهار دهه‌ای و حضور ۶۲ تیم فوتبال و پوشش وسیع تلویزیونی و رسانه‌ای از اهمیت ویژه‌ای در فضای ورزش کشور برخوردار است از چند سال قبل در بزرگداشت و یادبود آزادسازی خرمشهر و عنوان “یادواره آزادسازی خرمشهر” برگزار میشد. به همین مناسبت بود که در سالیان اخیر میزبانی بازی پایانی این مسابقات به خرمشهر و ورزشگاه نفت و گاز اروندان سپرده شده بود.
جام حذفی فوتبال ایران از سال ۱۳۵۵
از آنجایی که سهمیه‌های اصلی ایران در لیگ قهرمانان آسیا به قهرمان این جام تعلق می‌گیرد و قهرمان جام حذفی نماینده‌ی اصلی فوتبال ایران در لیگ قهرمانان آسیا است، فینال این جام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به‌طبع شهر میزبان این بازی نیز از جایگاه خاصی به‌خود می‌گیرد که شاید عایدات مالی و تجهیزات ورزشی و مطرح شدن نام میزبان در سطح کشور از کوچکترین آنها باشد.
مسابقات جام حذفی ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۵۵ برگزار شد که پس از یک دوره‌ی رکود هشت ساله به‌علت انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی (از ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۵) در سال ۱۳۶۵ مجدداً از سر گرفته شد. از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ که لیگ سراسری فوتبال باشگاه‌های ایران وجود نداشت، جام حذفی تنها مسابقات سراسری و ملی ایران به‌شمار می‌رفت و قهرمان آن به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه پیدا می‌کرد. با این حال پس از آغاز مسابقات لیگ سراسری در ایران و مسابقات جام برندگان جام در آسیا، نحوه‌ی مشخص شدن نمایندگان ایران در مسابقات آسیایی دگرگون شد. بدین ترتیب که قهرمان لیگ به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه می‌یافت و قهرمان جام حذفی راهی مسابقات جام برندگان جام آسیا میشد.
کنفدراسیون فوتبال آسیا در فصل ۰۳−۲۰۰۲ تصمیم به ادغام مسابقات جام برندگان جام آسیا و جام باشگاه‌های آسیا گرفت که در پی آن مسابقات لیگ قهرمانان آسیا راه‌اندازی شد. از آن پس همواره یکی از نمایندگان فوتبال ایران در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا، قهرمان جام حذفی ایران بوده است و این موضوع اهمیتی دوچندان را به مسابقات حذفی داده است.
تغییر محل میزبانی
خرمشهر پس از سه دوره میزبانی فینال این جام (۹۵ تا ۹۷) در نهایت با اما و اگرهای فراوان و نه چندان شفاف میزبانی را به اهواز واگذار کرد. یکشنبه دوازدهم خرداد ۹۸ در شهر اهواز تیم‌های پرسپولیس و داماش آخرین بازی فصل ۹۷-۹۸ فوتبال ایران را در قالب بازی فینال جام حذفی برگزار کردند که گزارش تلویزیونی این بازی حساس به حسین آزادی، گزارشگر خوزستانی رسید. بازی که با دو ساعت تاخیر، تخریب ورزشگاه، صحنه‌های خشن درگیری، اخراج مسوول برگزاری مسابقات سازمان لیگ، ورود استاندارهای گیلان و خوزستان به موضوع، دخالت وزیر ورزش و جوانان و به خطر انداختن اعتبار فوتبال ایران و کیفیت مدیریت ورزش کشور همراه شد.
اگر ترتیب برگزاری پنج بازی فینال اخیر این جام را مرور کنیم متوجه سه دوره میزبانی پی در پی خرمشهر می‌شویم: بازی فصل ۹۳/۹۴ در ۱۱خرداد ۹۴ بین نفت تهران و ذوب آهن در ورزشگاه تختی تهران با قضاوت محسن ترکی انجام شد. پس از آن در ۹ خرداد ۹۵ بازی فصل ۹۴/۹۵ بین ذوب آهن و استقلال تهران با داوری علیرضا فغانی در ورزشگاه نفت و گاز اروندان خرمشهر بود. بازی فصل ۹۵/۹۶ در ۲۱ اردیبهشت ۹۶ بین تراکتورسازی تبریز و نفت تهران باز هم در ورزشگاه نفت و گاز اروندان خرمشهر بود که سیدمهدی سیدعلی آن را سوت می‌زد. و آخرین سند میزبانی فینال جام حذفی خرمشهر در تاریخ ۱۳ اردیبهشت ۹۷ برای فصل ۹۶/۹۷ به‌نام استقلال تهران و خونه به خونه بابل مرقوم شد.
پس از آن اما در ۱۲خرداد ۹۸ برای فصل ۹۷/۹۸ پرسپولیس تهران و داماش گیلان ورزشگاه شهدای فولاد اهواز (فولاد آره‌نا) را میزبان خود شناختند. اگر چه داوری این بازی موعود بنیادی‌فر بود اما با حواشی ایجاد شده چند میلیون ایرانی این بازی را در فضای مجازی قضاوت کردند.
لزوم ثبت جام به نام خرمشهر
تا پیش از انتقال بازی فینال به خرمشهر اظهارات بسیاری از لزوم پیوند دائمی میزبانی به خرمشهر توسط مسوولین کشوری و متولیان ورزشی در رسانه‌ها منتشر شد. تعدادی هم تحقق این امر را حاصل تلاشهای خود عنوان کرده و متفق القول می‌گفتند که این جام باید به نام خرمشهر، برای خرمشهر و به میزبانی خرمشهر ثبت شود.
افشین حیدری مدیر کل ورزش و جوانان استان خوزستان در اردیبهشت ۹۷ گفت: وضعیت جام حذفی هر سال بهتر می‌شود و کاری نداریم که عده‌ای در این بین به دنبال تخریب کردن هستند. این جام برای خرمشهر است و هر سال هم در این مکان فینال جام‌حذفی برگزار خواهد شد.
در همان سال سازمان لیگ فوتبال ایران به همراه مسوولان استان خوزستان طی مراسمی در یادواره‌ی شهدای خرمشهر از کاپ قهرمانی جام حذفی رونمایی کردند. در این مراسم جام برای تبرک به شلمچه برده شد و بعد از آن هم به مسجد جامع خرمشهر و در پایان به استادیوم محل برگزاری مسابقه فینال انتقال داده شد.
حجت‌الله بهمنی، مدیر روابط عمومی سازمان لیگ در آن مراسم ضمن تشریح دلایل برگزاری جام حذفی طی سه سال اخیر در شهر خرمشهر اظهارات جالبی داشت: “سال هاست جام حذفی کشور به نام جام آزادسازی خرمشهر شروع ادامه و پایان می‌پذیرفت اما نامی از خرمشهر به میان نمی آمد، با درایت رئیس فدراسیون فوتبال، آقای تاج، طی سه سال اخیر، فینال این بازی‌ها در خرمشهر برگزار می‌شود تا بدین وسیله دوباره نگاه‌ها به این شهر و مظلومیت آن که سمبل مقاومت و ایستادگی مردم ایران است جلب شود و یاد و خاطره‌ی شهدای جنگ تحمیلی و به ویژه استان خوزستان و شلمچه زنده نگه داشته شود.”
پیش از آن هم در خرداد ۹۵ مسوول برگزاری و هماهنگی فینال جام حذفی گفته بود: فینال جام شهدا برای همیشه در خرمشهر برگزار می‌شود. محمدرضا ساکت مسوول برگزاری فینال جام حذفی و حجت‌الله بهمنی مدیر روابط عمومی سازمان لیگ در مراسم میثاق ورزشکاران و اهالی رسانه با شهدا که در شلمچه برگزار میشد و شماری از مسوولان استانی و سازمان لیگ حضور داشتند گفت: امروز جام قهرمانی حذفی را به این مکان آوردیم تا آن را متبرک کنیم و با شهدا و رزمندگان دفاع مقدس و از کسانی که 8 سال از این آب و خاک دفاع کردند تقدیر و تجلیل کنیم. فینال جام حذفی برای همیشه در خرمشهر برگزار خواهد شد.
البته پیشتر از آن هم در بهمن ۹۴ جلسه‌ی هماهنگی برگزاری فینال جام حذفی یادبود آزاد سازی خرمشهر با حضور نایب رییس فدراسیون فوتبال و رییس سازمان لیگ و مسوولان استان در ورزشگاه 15 هزار نفری شرکت نفت و گاز اروندان در خرمشهر برگزار شد. در آن جلسه فرج الله خبیر معاون سیاسی و امنیتی استاندار خوزستان، ولی الله حیاتی فرماندار ویژه خرمشهر، مهدی تاج نایب رییس فدارسیون و رئیس سازمان لیگ، محمدرضا ساکت مشاور عالی و مدیر بازاریاهبی سازمان لیگ، سلطان کمالی مدیر عامل شرکت نفت و گاز اروندان، محمد علی دوایی‌فر شهردار خرمشهر، فرامرز کیانی زاده مدیر کل ورزش و جوانان استان، عبد الکاظم طالقانی رییس هیأت فوتبال خوزستان و کاظم مطور رییس هیأت فوتبال خرمشهر و مدیران منطقه آزاد اروند حضور داشتند و برخی از آنها اظهاراتی داشتند که امروز بعد از گذشت چند سال میتوان به عدم ضمانت اجرایی آنها و جالب توجه بودنشان پی برد.
مهدی تاج در ابتدای این جلسه گفته بود: باتوجه به اهمیت برگزاری فینال در خوزستان و در شهرخرمشهر نام جام حذفی به عنوان آزاد سازی خرمشهر است و اراده جدی سازمان لیگ فوتبال و هیأت رییسه براین بود که فینال بصورت ثابت در یک شهر برگزار شود. به منظورتکریم شهدای 8 سال دفاع مقدس و زنده نگهداشتن رشادت های رزمندگان اسلام و ایثارگری‌های مردم مقاوم خرمشهر تصمیم براین شد که فینال جام حذفی بطور ثابت در خرمشهر برگزار شود.
فرج الله خبیر با استقبال از تصمیم سازمان لیگ گفت: این تصمیم بسیار خوب و با خوش فکری صورت گرفته و مورد تایید همگان است . این تصمیم با مبانی اعتقادی، فرهنگی و ورزشی همخوانی دارد و باید حق خرمشهر بسیار زیاد و بیش از پیش ادا شود. استانداری و فرمانداری نیز محور پیگیری های اجرایی این برنامه خواهد بود.
سلطان کمالی هم گفت: این شرکت در راستای مسوولیت های اجتماعی اش در خدمت رسانی به مردم منطقه و رشد و بالندگی ورزش و شادی و نشاط جامعه در کنار فعالیت های اقتصادی اش ساخت این مجموعه را در 14 هکتار در دستور کار خود قرار داده است. از اقدام ارزنده سازمان لیگ فوتبال ایران مبنی بر انتخاب شهر خرمشهر به عنوان میزبان فینال جام حذفی تشکر و قدردانی می کنم.
ولی الله حیاتی در جلسه افزوده بود: انتخاب خرمشهر به عنوان میزبان فینال جام حذفی از سوی سازمان لیگ فوتبال ایران اقدام بسیار بزرگ و ارزشمندی است و توجه آحاد جامعه را به سوی خرمشهر معطوف خواهد کرد. این تصمیم باعث نشر و ترویج ارزش های دفاع مقدس در جامعه خواهد شد و به رشد و توسعه فوتبال در استان کمک خواهد کرد.
محمدرضا ساکت هم با پذیرش نظرات بقیه مسوولان گفت: سازمان لیگ فوتبال ایران در راستای ترویج حماسه های 8 سال دفاع مقدس، ارج نهادن به مقام شامخ شهدای 8 سال دفاع مقدس، تکریم مقاومت و ایثار مردم خرمشهر آبادان و استان خوزستان، شور ونشاط شادابی مردم منطقه و رشد و پیشرفت فوتبال خرمشهر به عنوان میزبان دائمی فینال جام حذفی برگزیده شد.
وعده‌های متناقض، رنگ باخت
کم کم اما این تقدیر و تشکرها و استدلال‌ها رنگ باخت و هرآنچه در جلسات و رسانه درباره‌ی علل و لزوم میزبانی خرمشهر ایراد شده بود فراموش شد. گویی نه دیگر این جام نیازی به تبرک شلمچه داشت ، و نه نام خرمشهر به‌عنوان سمبل مقاومت نیازی به پررنگ شدن. خاطراتی که قرار بود با درایت “تاج” توسط فینال این جام در خرمشهر تجدید شوند، فراموش شده و اراده جدی سازمان لیگ و هیأت رئیسه برای ثابت بودن فینال در یک شهر به یک شوخی تبدیل شد. وعده‌ی تکریم شهدای دفاع مقدس و زنده نگهداشتن رشادت های رزمندگان اسلام و ایثارگری‌های مردم مقاوم خرمشهر که قرار بود با میزبانی بازی فینال محقق شود هم در لیست انتظار قرار گرفت. ظاهرا رشد و تعالی فرهنگی_اقتصادی خرمشهر از دستور کار سازمان لیگ خارج شد و باد، رشد و ترویج ارزشهای دفاع مقدس باکمک فوتبال را با خود برد. میزبانی دائمی فینال علی رغم تمام وعده‌ها و پوشش خبری، از خرمشهر گرفته شد و پس از چند بار تغییر بجای مشهد به اهواز سپرده شد. تمام کسانی که میزبانی خرمشهر را تلویحا یا مستقیما حاصل موافقت و تلاشهای خود می‌دانستند به روزه‌ی سکوت روی آوردند و تا امروز دلیل رسمی و موجهی برای تغییر این میزبانی در رسانه‌های منتشر نشده است.
ابتدا به امر قول‌های مثبتی برای ارتقای کیفیت ورزشگاه نفت و گاز اروندان خرمشهر داده شد. محمدرضا ساکت مشاور عالی رییس سازمان لیگ و مدیر بازاریابی گزارش کاملی از پیگیری‌های انجام شده برای آماده سازی ورزشگاه در بخش های مختلف ارائه داده و اظهار امیدواری و قدردانی کرده بود که با همت و تلاش مدیران ودست اندرکاران شرکت نفت و گاز اروندان یک ورزشگاه مناسب و دارای استاندارهای بالقوه برای بازی های ملی و بین المللی ساخته شده است. حیاتی فرماندار وقت خرمشهر هم بر اعلام آمادگی همه مسئولان استانی و شهری برای برگزاری هر چه باشکوه تر دیدارهای میزبانی تاکید داشت. حتی سلطان کمالی مدیر عامل شرکت نفت و گاز اروندان نیز گفته بود همه‌ی تلاش خود را در راستای بهره برداری، حفظ و نگهداری این ورزشگاه به کار خواهد بست. افشین حیدری مدیر کل ورزش و جوانان استان خوزستان دربخشی از اظهاراتش به طرح بازسازی ورزشگاه اروندان اشاره کرده بود: در اردیبهشت ۹۷ سازمان منطقه آزاد اروند ورزشگاه را از شرکت نفت و گاز تحویل گرفته است و قطعاً این ورزشگاه طرح بازسازی دارد. فنس‌های اطراف و حفاظ‌های امنیتی شرایط بهتری پیدا می‌کند، منطقه آزاد این وضعیت را اصلاح می‌کند و کار خوبی انجام خواهد شد. حیدر بهاروند رییس سازمان لیگ فوتبال ایران در مورد برگزاری فینال جام حذفی فصل ۹۷-۹۶ اظهار داشت: نواقص ورزشگاه خرمشهر برطرف شده و این ورزشگاه برای برگزاری فینال کاملا آماده است. مدیران محترم ارشد استان خوزستان، مسوولان ورزش و فوتبال استان همکاری مناسبی برای برگزاری هرچه بهتر فینال جام حذفی در شهر خرمشهر دارند.
گرچه ظاهرا دلایلی مثل گرمای هوا، آماده نبودن چمن ورزشگاه، دوری خرمشهر از مرکز کشور و بی‌نظمی در جشن قهرمانی بعد از بازی، برای جابجایی میزبانی عنوان شده بود ولی افشین حیدری در آخرین اظهاراتش از تخریبهایی گفته بود که هدفشان گرفتن میزبانی از خرمشهر بود. وی درباره عاملان و جزییات این تخریب‌ها شفاف سازی نکرد اما ظاهرا این تخریب‌ها با عنوان دوری از مرکز کشور، ناامیدی از ارتقای کیفیت ورزشگاه و ناهماهنگی در جشن قهرمانی فینال، کار خودشان را کردند و خرمشهر در سال ۹۷ با میزبانی جامی که یادواری آزادیش بود خداحافظی کرد.
با موفق شدن گردانندگان طرح حذف خرمشهر از میزبانی، سازمان لیگ مدتی درگیر تعیین محل جدید میزبانی بود. با کنار رفتن گزینه‌های احتمالی مثل مشهد، در نهایت اهواز برای میزبانی انتخاب شد. احتمالا متولیان اهواز را خیلی خُنَک‌تر از خرمشهر و نزدیک‌تر به مرکز و منظم‌تر در برگزاری بازی‌ها می‌پنداشتند.
اظهارات سعید فتاحی قبل از گزینش اهواز را درباره‌ی استدلال گرما و لزوم حذف خرمشهر از لیست میزبانی مرور می‌کنیم: فقط می‌توانم بگویم به دلیل گرمای زیاد قطعا این بازی در خرمشهر برگزار نخواهد شد. به دلیل حضور تیم ملی فوتبال در بازی های جام ملت های آسیا تقریبا 45 روز از لیگ برتر تعطیل خواهد بود. به همین دلیل فینال جام حذفی اواسط خرداد ماه برگزار خواهد شد. روزهایی که گرمای هوا به شدت بالاست و برای سلامتی بازیکنان نیز ضرر خواهد داشت.
اما این استدلال دیری نپایید و ظاهرا گرمای هوا در اهواز تاثیری بر سلامت بازیکنان نداشت و پس از خبر میزبانی اهواز، برانکو ایوانکوویچ، سرمربی تیم فوتبال پرسپولیس (یکی از فینالیست‌ها) از بابت برگزاری فینال جام حذفی برای اولین بار در اهواز اظهار خوشحال کرد چون اعتقاد داشت پرسپولس در آنجا هواداران زیادی دارد.
و بازهم کاش…
جام حذفی در سکوت نماینده و فرماندار خرمشهر و استاندار و مدیر کل ورزش و جوانان استان خوزستان از خرمشهر به اهواز رفت. کسی گمان نمی‌کرد ورزشگاه مجلل «آره نا»ی شهدای فولاد اهواز با پذیرش این میزبانی، مدفن اعتبار و آبروی فوتبال کشور شود. اخبار مختلف منتشر شده از درگیری مسوولین ورزشی و سیاسی کشور برای این بازی با تصاویر درگیری‌های تماشاگران ترکیب شد و چهره‌ی زشت فوتبال رخ نمایان کرد. مجموع اتفاقات ورزشگاه شهدای فولاد اهواز نکات و تجارب بسیاری داشت اما آنچه شاید کمتر دیده شد تصمیمات غلط و بدون پشتوانه‌ی فکری برای تغییر محل میزبانی با آن دلایل گفته شده بود. گمان می‌رود اگر تصمیم گیرندگان بجای ریسک تغییر محل میزبانی به فکر ارتقای سطح میزبانی خرمشهر بودند هم کمتر ضرر می‌کردند هم شاهد این صحنه‌های فجیع نبودند. این اتفاق ثابت کرد نه نفت و گاز اروندان مقصر است و نه شهدای فولاد. مقصر مدیریت فشل و ضعیف فوتبال است که باعث شده قطر اعتماد فیفا را برای میزبان جام جهانی جلب کند و ایران اعتماد تیم‌هایش را برای میزبانی جام خودش از دست بدهد.
کاش اکنون که به‌واسطه‌ی مدیریت ضعیف، خوزستان را بدنام کردند، با برگرداندن فینال به خرمشهر و تلاش برای ارتقای کیفی آن، کمی از لطماتی که به این دو شهر وارد کردند را جبران کنند.
انتهای پیام
