موسویان: وارد دوران خصمانه‌ترین روابط تاریخ آمریکا و ایران شده‌ایم
‘سیدحسین موسویان’ دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: با آغاز ریاست جمهوری ترامپ، وارد دوران خصمانه ترین روابط تاریخ آمریکا و ایران شده‌ایم. خصومت، پدیده تازه در روابط دو کشور نیست. در چهل سال گذشته دولت‌های آمریکا به دنبال تغییر رژیم و یا به اصطلاح مهار ایران بوده‌اند به جز دور دوم ریاست جمهوری اوباما که روابط سیاست “تعامل” را تجربه کرد.
به گزارش ایسنا موسویان در سخنانی در نشست “ائتلاف برای صلح در آمریکا” گفت: اگر اصول برجام منطقه‌ای و جهانی شود، منطقه و جهانی عاری از سلاح هسته‌ای خواهیم داشت.
وی ادامه داد: در دوران ترامپ بی‌رحمانه‌ترین تحریم‌ها نه تنها در موضوع هسته‌ای بلکه در تمام ابعاد علیه ۸۰ میلیون ایرانی اعمال شده است. در این دوران برای اولین بار در تاریخ روابط، سپاه پاسداران ایران که بخشی از ارتش ملی ایران است به عنوان سازمان تروریستی تعیین شده و به صفر رساندن صادرات نفت ایران در دستور کار قرار گرفته است. در این دوران با “استراتژی مغشوش” ترامپ در مورد ایران مواجه هستیم. ترامپ می‌گوید دنبال جنگ و تغییر رژیم نیست و گفت‌وگویی برای اطمینان از عدم دسترسی ایران به بمب هسته‌ای می‌خواهد. پمپئو با تعیین ۱۲ شرط دنبال تسلیم محض حکومت ایران و تغییر رژیم است. جان بولتون هم سال‌هاست که خواب حمله نظامی به ایران می‌بیند در عین حال هر سه روی استراتژی “فشار حداکثری” توافق دارند.
موسویان با اشاره به ادعای ترامپ مبنی بر اینکه تنها دنبال اطمینان از عدم دسترسی ایران به بمب هسته‌ای است اظهار کرد: از نظر آمریکا برنامه هسته‌ای ایران، تهدید اول امنیت ملی تلقی می‌شد در حالی که ایران عضو ان پی تی است، بمب هسته‌ای ندارد و طرف‌هایی مثل اسرائیل و هند و پاکستان در منطقه دارای بمب هستند. به هر صورت آمریکا و ایران ۱۸ ماه مذاکره مستقیم با مشارکت قدرت‌های جهانی که نهایتاً برجام بعد از دوازده سال به نتیجه رسید، داشتند.
وی ادامه داد: دانشمندان هسته‌ای در جهان متفق‌القول هستند که برجام جامع‌ترین سند تاریخ عدم اشاعه و برنامه عملی “بمب صفر” است. ایران در قالب برجام، بالاترین شفافیت‌ها و تعهداتی را پذیرفته که هیچ کشور دیگری نپذیرفته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم پانزده بار تأیید کرده که ایران به تمام تعهداتش کامل عمل کرده است. اگر ترامپ راست می‌گوید که دنبال بمب صفر است و ایران هم جامع‌ترین برنامه عملی بمب صفر تاریخ هسته‌ای جهان را اجرا کرده، پس او به دنبال چیست و چرا ایران را متهم به تلاش برای بمب هسته‌ای می‌کند؟
وی گفت: اما در مورد ادعای آقای پمپئو! ایشان مدعی است که می‌خواهد ایران کشور عادی باشد و عادی رفتار کند. اگر برجام یک توافق بین‌المللی است، اگر شورای امنیت سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم تأیید کرده که ایران به تمام تعهداتش عمل کرده و اگر همه دنیا اعتراف دارد که آمریکا تعهداتش را نقض کرده، پس کدامیک از دو کشور باید رفتار خود را عادی کند؟ ایران یا آمریکا؟
این دیپلمات پیشین ایرانی تاکید کرد که تکلیف جان بولتون نیز مشخص است و همه می‌دانند که دنبال جنگ و تجزیه ایران هست و لذا لازم به توضیح نیست.
موسویان تصریح کرد: واقعیت این است که مشکل فعلی آمریکا با ایران موضوع هسته‌ای نیست بلکه منطقه است چون دولت آمریکا به خوبی می‌داند برنامه هسته‌ای ایران انحراف ندارد و ایران هم دنبال بمب هسته‌ای نیست. آنها در مورد اوضاع فعلی منطقه خاورمیانه، آمریکا و اسرائیل و عربستان مدعی هستند که ایران منبع اصلی بی‌ثباتی‌های منطقه هست. ایران هم معتقد است که آمریکا عامل بی‌ثباتی‌های منطقه است. اما در نشست امروز “گروه ائتلاف برای صلح آمریکا” می‌توانیم این درک و توافق را داشته باشیم که عامل اصلی بی‌ثباتی‌ها و بحران‌های جاری منطقه، جنگ‌هایی است که در سال‌های گذشته رخ داده است. در این مورد هم حقیقت این است که این آمریکا بود که به افغانستان حمله کرد نه ایران، این آمریکا بود که به عراق حمله کرد و نه ایران، این عربستان بود که با حمایت آمریکا به یمن حمله کرد و بدترین فاجعه انسانی را خلق کردند و نه ایران و این آمریکا بود که با ناتو و متحدان عربی به لیبی حمله برد و این کشور را متلاشی کردند، نه ایران.
وی تاکید کرد: این جنگ‌های آمریکایی است که موجب آوارگی و مهاجرت میلیون‌ها انسان در منطقه شده، تروریسم را گسترش داده، جنگ‌های داخلی در کشورهای متعدد به وجود آورده است. در این منطقه بحران زده نیز فقط یک بحران از طریق دیپلماسی حل شد و آن هم بحران هسته‌ای ایران بود که آمریکا آن را هم آمریکا نابود کرد.
این دیپلمات پیشین ایران با تاکید بر سه اصل اساسی برای ایجاد صلح پایدار در منطقه اظهار کرد: اول همه باید روی اصل “جنگ ممنوع” متحد شویم، دوم “دیپلماسی اول” را سرلوحه کار قرار دهیم تا همچون مدل برجام بحران‌ها را از طریق دیپلماسی حل کنیم و سوم برای حل هر بحران در منطقه هم باید “خواست اکثریت” و “حقوق اقلیت‌ها” رعایت شده، “انتخابات آزاد” با نظارت سازمان ملل برگزار و با “قانون اساسی جدید”، بنیان‌های دموکراسی واقعی گذاشته شود.
وی ادامه داد: تا زمانی که قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی در مورد این اصول توافق نکنند، راه‌حل پایداری وجود نخواهد داشت.
موسویان گفت: ایران و آمریکا علیرغم همه دشمنی‌ها در افغانستان و عراق از همین مدل حمایت کردند. از این رو مشکل افغانستان و عراق ساختار سیاسی جدید و اصول مذکور نبود و نیست. مشکل از آنجایی آغاز شد، که بعد از شکست طالبان، آمریکا اصرار بر خروج ایران کرد و ایران هم آمریکا را با طالبان تنها گذاشت تا جایی که الان نصف افغانستان در اختیار طالبان است و آمریکا به طالبان التماس می‌کند. مشکل عراق هم تروریسم است که پشتوانه مالی و تسلیحاتی آنها عربستان و امارات است.
وی در پاسخ به این که ترامپ سیاست تغییر رژیم را دنبال می‌کند که به نفع آمریکا نیست. چرا فکر می‌کنند که این سیاست به نفع آمریکاست؟ آمریکا با حمایت از عربستان که مزدوران تروریست دارد، به کجا می‌رود؟ گفت: با شما موافقم هستم. آمریکا در سیاست تغییر رژیم در چهل سال گذشته شکست خورده و بعداً هم شکست خواهد خورد. ممکن است در سال‌های در پیش رو تغییر در حاکمیت آمریکا ببینیم و آقای جان بولتون رفتنی باشد اما حاکمیت ایران باقی خواهد ماند.
این دیپلمات پیشین کشورمان خاطرنشان کرد: بهترین روش حل تخاصم گفت‌وگوست، منتهی قبل از آن آمریکا باید سیاست تغییر رژیم را کنار بگذارد، در امور داخلی ایران مداخله نکند، به حاکمیت ملی ایران احترام بگذارد ضمن اینکه اگر توافقی حاصل شد، تضمین اجرای آن توافق وجود داشته باشد نه اینکه مثل برجام زیر پا گذاشته شود. آمریکا و اروپا و همه متخصصان می‌دانند که منبع مالی و ایدئولوژیک خطرناک‌ترین تروریسم همچون داعش و القاعده، وهابیت است که مادر آن هم عربستان است که ایدئولوژی و سلاح آنها را تأمین می‌کند. حتی ترامپ در دوران انتخابات گفت که عربستان منبع اول تروریسم جهانی است. او به طور رسمی گفت اینها چیزی به جر پول ندارند و قصد فروش صدها میلیارد به این منطقه بحران زده و به رژیم‌های بدون دموکراسی و دیکتاتور و بی‌ثبات منطقه را دارد. ترامپ کاری کرده که آمریکا متحدان سنتی و مهم را از دست داده و با اسرائیل و عربستان تنها مانده است.
وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه شما هفته پیش با یک تبعه سعودی مقاله مشترکی برای بهبود روابط ایران و عربستان نوشتید. می‌دانید بعد از آن مقاله، چه بر سر نویسنده سعودی آمد؟ گفت: من با عبدالعزیز سغر مقاله مشترک را در نیویورک تایمز نوشتیم. ما دو نفر اختلاف نظر داریم اما معتقدیم صلح بدون همکاری قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی ممکن نخواهد شد. نمی‌دانم بعد از مقاله عبدالعزیز در داخل تحت فشار قرار گرفت یا نه. منتهی چند روز قبل شبکه تلویزیونی سی ان ان مصاحبه مشترکی در مورد مقاله با ما دو نفر داشت اما عبدالعزیز همان حرف‌های الجبیر را تکرار کرد و یک کلمه مثبت حرف نزد. من به احترام محتوی مقاله مشترک، مثبت صحبت کردم.
موسویان اظهار کرد: اما در مورد بهبود روابط ایران و عربستان، وزیر خارجه ایران پیشنهاد پیمان عدم تجاوز داد تا از جنگ و مداخله در امور داخلی یکدیگر و تهدید متقابل جلوگیری شود اما سعودی‌ها رد کردند. قبل از آن هم وزیر خارجه ایران پیشنهاد مجمع گفت‌وگوهای مشترک ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس را داد که سعودی‌ها آن را هم رد کردند.
وی با بیان اینکه رابطه امروز ترامپ و عربستان جالب است گفت: ترامپ معتقد است که اینها چیزی به جز پول ندارند و باید با فروش اسلحه آنها را بدوشد. سعودی‌ها هم فکر می‌کنند که این مرد دیوانه است و با پرداخت پول، او را به استخدام خود درآورده‌اند تا با اقدام علیه ایران، به اهداف منطقه خود برسند. فعلاً عربستان و ترامپ هر یک معتقدند دیگری را به استخدام خود درآورده‌اند. تا زمانی که سیاست چنین استخدام‌هایی در منطقه هست، به جایی نخواهیم رسید.
این دیپلمات پیشین ایرانی در پاسخ به این که اگر توافق هسته‌ای اجرا می‌شد، تأثیری بر حذف بمب هسته‌ای در جهان از جمله بمب‌های هسته‌ای آمریکا می‌توانست داشته باشد؟ گفت: در طول مذاکرات، من و دانشمندان هسته‌ای دانشگاه پرینستون از دیپلماسی برای حل مسالمت‌آمیز بحران هسته‌ای حمایت کردیم و مقالات و سخنرانی‌های زیادی داشتیم. بعد از برجام هم معتقد بودیم که اگر اصول برجام منطقه‌ای و جهانی شود، منطقه و جهانی عاری از سلاح هسته‌ای خواهیم داشت. هنوز هم فرصت باقی است و برجام این ظرفیت را دارد. برای مثال ایران پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند و عربستان و ۸۰ کشور دیگر اجرا نمی‌کند. اگر اصول برجام جهانی شود، پیمان جهانی جدید عدم اشاعه خواهیم داشت که با اجرای آن، هیچ کشوری قادر به داشتن بمب هسته‌ای نخواهد بود.
انتهای پیام
