پرونده قطور انتخابات ریاست جمهوری در بهمن ماه

بهمن ذاتا یک ماه سیاسی است ولی همزمان شدنش با شلوغی‌های دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، باعث شد بهمن 96 حال و هوایی متفاوت داشته باشد.

مریم محمدپور در خبرآنلاین نوشت: فضای سیاسی کشور در بهمن ماه بیش از چند ماه گذشته درگیر تحرکات انتخاباتی احزاب و سیاسیون شده است. کاندیداهای احتمالی جدی تر از قبل سفرهای پیش از تبلیغات رسمی را دنبال می کنند، برخی چهره های جدید هم وارد گود رقابت شده اند آنهم در شرایطی که چهره های مطرحی چون قالیباف با خطر ریزش رای بعد از فاجعه پلاسکو روبرو هستند. دستگاه های اجرایی و نظارتی هم همسو با سیاسیون در تدارک سازی ورود به انتخابات 96 هستند. اصلاح طلبان که بعد از فقدان هاشمی به فکر ارتباط نزدیکتر با حاکمیت افتاده اند همچنان روحانی را گزینه خود می دانند.

اما در این سه هفته ابتدایی بهمن برای جریانات سیاسی و نهادهای برگزار کننده انتخابات چگونه سپری شد؟

نامزدی روحانی قطعی شد

مدتی بود که دلواپسان زمزمه ردصلاحیت روحانی را بر سر زبان ها انداخته بودند، امری که بارها با واکنش سیاسیون اصولگرا و اصلاح طلب روبرو شد و ردصلاحیت رییس جمهور مستقر را امری غیرطبیعی و بیشتر جوسازی منتقدان دولت تلقی می کردند. دلواپسان حتی آنجاکه خود رییس جمهور در گفت و گوی زنده تلویزیونی کاندیداتوری اش را به صراحت تایید نکرد برای کوبیدن بر این طبل جدی تر شدند. این موضوع تا آنجا پیش رفت که معین صراحتا تاکید کرد اجازه ردصلاحیت روحانی به شورای نگهبان داده نمی شود محمدرضا تابش، نایب رییس فراکسیون امید هم با اشاره به این‌که هدف مخالفان از راه‌اندازی جنگ‌روانی علیه دولت، منصرف کردن روحانی از حضور او در عرصه انتخابات و اعلام کاندیداتوری بوده، به تلاش‌هایی که در راستای ردصلاحیت رییس‌جمهور صورت گرفته اشاره کرد و با تاکید بر این‌که ردصلاحیت رییس‌جمهور مستقر در آستانه برگزاری انتخابات دوره دوم بی‌سابقه است، تصریح کرد: احتمال ردصلاحیت روحانی با هدایت مقامات عالی‌رتبه نظام مرتفع شد. گرچه این سخنان واکنش شورای نگهبان را هم به دنبال داشت که تاکید کرد صلاحیت همه کاندیداها بررسی می شود و تفاوتی بین آنها نیست.

با وجود این مباحث اما در هفته گذشته در نهایت این وزیر بهداشت دولت یازدهم بود که از قطعی شدن کاندیداتوری حسن روحانی در انتخابات دوازدهم خبر داد. پیش از این نیز خبری منتشر شده بود که می گفت قرار است به‌زودی محمد شریعتمداری با استعفا از معاونت اجرایی ریاست‌جمهوری، ریاست ستاد انتخاباتی روحانی و همچنین محمدعلی نجفی، ریاست اتاق فکر این ستاد را برعهده بگیرند.

حمایت عارف از روحانی

در همین حال، محمدرضا عارف که گاه و بیگاه اسمش در لیست کاندیداهای جانبی اصلاح طلبان قرار می گیرد، در نشست خبری خود تاکید کرد که در سال 96 کاندیدا نمی‌شود و بهترین گزینه را همچنان حسن روحانی می‌داند.

اعتماد ملی بالاخره همراه با شورای سیاستگذاری شد

در ماه گذشته اختلافات چند حزب اصلاح طلب با شورای سیاستگذاری این جریان، خبرساز شده بود اما به دنبال تشکیل کمیته‌ای برای حل این اختلاف، حالا رسول منتحب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی خبر داده که اختلافات با شورای سیاست گذاری حل شده و برای آنکه راه تعامل با شورای بسته نباشد، یک نفر به نمایندگی از طرف حزب در جلسات آنها شرکت می‌کند. او همچنین خبر داده «کمیته انتخاباتی حزب اعتماد ملی هم در سراسر کشور فعال شده و بعد از مشخص شدن افراد منتخب مسئول، فعالیت‌های انتخاباتی شروع می‌شود و در حال حاضر مشکلی در بین هیچ کدام از گروه‌های اصلاح طلب وجود ندارد، و همه ما از آقای روحانی حمایت می‌کنیم». بنا به گفته منتجب نیا رای روحانی نه تنها ریزش نداشته بلکه افزایش هم یافته است. جبهه مستقلین و اعتدالگرایان نیز که پیش‌تر از حمایت این جبهه از کاندیداتوری علی مطهری خبر داده و گفته بود رایزنی‌هایی نیز با او شده است  در تازه ترین موضع گیری انتخاباتی اش اعلام کرد «جبهه مستقلین و اعتدالگرایان برای معرفی نامزد ریاست جمهوری خود به ۵ نفر رسیده که آقایان حسن روحانی و علی مطهری هم جز آنها هستند. مقرر شده که جلسه آتی جبهه در اواخر اسفندماه برگزار و نامزد نهایی از میان اسامی موجود مشخص شود »

پزشکیان شایعات را تکذیب کرد اما….

اصلاح طلبان شاید کاندیدای دیگری را هم به صحنه بفرستند. این احتمالی است که چندماهی است از سوی برخی چهره های اصلاح طلب مطرح می شود. تصمیمی که بر اساس احتمالات در فضای انتخاباتی گرفته شده است. این تصمیم اما موافق و مخالفانی در دورن جریان اصلاحات دارد. چه آنکه اگر برخی چهره ها چون الویری یا کرباسچی ضمن حمایت از روحانی، داشتن کاندیدای جانبی را بلوف سیاسی نمی دانند اما برخی هم چون منتجب نیا هستند که معتقدند در شرایط فعلی اگر قرار بر کاندیدایی در کنار روحانی باشد باید محرمانه و در محافل اصلاح طلبی مطرح شود نه علنا.

اما همین زمزمه ها کفایت می کند که نام برخی اصلاح طلبان در زمره کاندیداهای آلترنانیو جریان چپ قرار گیرد. چنانچه مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس یکی از افرادی است که نامش  هرازگاهی به عنوان کاندیدای احتمالی مطرح می‌شود اما خودش این ماجرا را تکذیب می‌کند: «این زمزمه است و من هیچ تصمیمی ‌در این رابطه نگرفته‌ام و تعدادی از بچه‌ها و دوستان بنده را تحت فشار گذاشته‌اند که باید کاندیدا شوید و من به آنها گفته‌ام قصدی برای این کار ندارم». او درباره شايعاتي كه درباره تشكيل ستادهاي انتخاباتي‌اش مطرح مي‌شود، نيز می‌گوید: «من نه از ستاد خبر دارم و نه خداوكيلي قرار است كانديدا شوم ». نکته جالب اما آن است که پزشکیان قطعیتی برای عدم ورودش به صحنه انتخابات ندارد و همه چیز را معطوف به آینده می کند. این درحالیست که برخی سیاسیون معتقدند حضور او در پست نایب رییسی مجلس فرصتی برای جریان اصلاحات است و کنار رفتن از آن صندلی یک فرصت سوزی برای این جریان محسوب می شود.

اعلام کاندیداتوری رسمی دو اصلاح طلب و باز هم آقای غرضی

در بحبوحه تکذیب چهره‌های سیاسی برای کاندیداتوری، یک اصلاح طلب بیانیه داده و رسما اعلام کرده که ثبت نام می‌کند او عبدالحسین مقتدایی استاندار پیشین خوزستان و هرمزگان است. همچنین سعید یاری دییرکل سازمان دفاع از منافع ملی ایران در نشست خانه احزاب برای انتخابات آتی ریاست جمهوری اعلام کاندیداتوری کرده است. به این دو کاندیدا باید سیدمحمد غرضی را هم اضافه کرد که خود را در زمره کاندیداهای سال اینده قرار داده است.

نزدیک شدن به رهبری دستور کار جدید چپ گرایان

اصلاح طلبان بعد از هاشمی نه فقط برای انتخابات آینده دچار مشکلاتی شده اند که برای ادامه حیات سیاسی شان هم نگرانی هایی دارند. شاید از همین رو بود حسین مرعشی پیشنهاد داد اصلاح طلبان باید بعد از آیت الله مرحوم، مستقیم با رهبری وارد رابطه شوند. امری که با سخنان تابش تکمیل شد آنجا که به خبرآنلاین گفت نامه هایی نیز در این رابطه برای رهبری فرستاده شده است. این تصمیم آنقدر در جریان اصلاحات جدی شده است که محمدهاشمی هم وارد گود اظهارنظر شود و آن را تصمیمی درست در مقطع فعلی بداند. امری که به نظر می رسد شیوه کار جدید اصلاح طلبان برای نزدیک شدن به حاکمیت باشد.

تکذیب قاطع دستجردی

اما اصولگرایان همچنان در حال و هوای ائتلاف کردن یا نکردن هستند، در حال و هوای یک کاندیدا داشتن یا چند کاندیدا. تصمیماتی که در سه ماه باقیمانده تا انتخابات هنوز گرفته نشده است و هر روز صدایی جدید از درون این جریان شنیده می شود.

در بحبوحه همین فضای مبهم انتخاباتی در جریان اصولگرا بود که شایعاتی مطرح شد مبنی براینکه اصولگراها برای شکستن رای روحانی می‌خواهند با یک کاندیدای زن وارد عرصه شوند که با توجه به حضور تنها وزیر زن بعد از انقلاب در جبهه مردمی، حرف و سخن‌ها حول مرضیه وحید دستجردی می‌چرخید اما او تاکنون دوبار به صراحت این ماجرا را تکذیب کرده است. این تکذیبیه در کنار اظهارات برخی چهره های شاخص این جریان چون باهنر که با تردید و بی میلی به این موضوع نگاه کرده است گزینه معرفی کاندیدای زن از سوی جریان اصلاحات را تا حد زیادی منتفی کرده است.

حاشیه‌های فعالیت‌های انتخاباتی یک نظامی سابق

اما جبهه مردمی نیروهای انقلاب که مدت زیادی از عمرش نمی گذرد همچنان در چند هفته اخیر تلاش کرده است میان دار تحرکات جریان اصولگرا شود. این جبهه سازوکار شکل گیری اش همچنان مورد نقد وزارت کشور است چه آنکه بنا بر مواد قانونی جبهه تشکیل شده از احزاب است نه افراد. با این وجود این جبهه در تلاش است تا محور تحرکات اصولگرایان شود.

اما جبهه مردمی فارغ از ایرادات قانونی، درگیر برخی حواشی دیگر هم شده است. خصوصا از زمانی که محمدباقر ذوالقدر به عنوان «رئیس ستاد اجرایی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی» منصوب شد. این امر با انتقاداتی مواجه شد که یک چهره نظامی رسما وارد فعالیت‌های انتخاباتی شده است. در این زمینه جبهه مردمی توضیحاتی را منتشر کرد مبنی بر اینکه  آقای ذوالقدر از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازنشسته شده و همچنین «ممنوعیت فعالیت سیاسی مورد اشاره در قانون مربوط به قضات و مقام‌های دارای شان قضایی قوه قضاییه است در حالی که آقای ذوالقدر «معاونت راهبردی» قوه قضاییه را بر عهده دارد. این معاونت فاقد هرگونه ماموریت قضایی است». سردار شریف، سخنگوی سپاه نیز موافقت سپاه با درخواست بازنشستگی ذوالقدر را تایید کرد. این درحالیست که پیشتر نیز حضور محسن رضایی در همایش این جبهه با انتقاداتی همراه شده بود. به نظر می رسد جبهه مردمی برای قرار گرفتن در راس تحرکات انتخاباتی اصولگرایان راه درازی در پیش دارد.
تلاش براي راضي‌كردن مصباح

اگرچه در ظاهر به نظر مي‌رسد جبهه‌هاي قديمي اصولگرايي در اين مدت يك‌به‌يك در حال اتصال به جبهه مردمي نيروهاي انقلاب‌اند و شعاع پوشش اين جبهه در شهرها روبه‌افزايش است، اما اين مانع ايجاد جبهه‌هاي جديد نشده است. نمونه آن هم «جبهه پيشرفت رفاه و عدالت» است كه بعد از «جبهه مردمي نيروهاي انقلاب» تشكيل شد. در واقع اين اعلام پيوستن‌ها و اخبار احداث شعبه‌هاي شبه‌حزبي «جبهه نيروهاي مردمي انقلاب» در شهرهاي كوچك و بزرگ لزوما به معناي جمع‌شدن همه اصولگرايان زير چتر اين جبهه نيست. تا جايي كه مثلا جبهه پايداري هنوز تصميمي مبني‌بر پيوستن به جبهه مردمي نيروهاي انقلاب نگرفته است. مرضيه وحيد‌دستجردي، سخنگوی جبهه مردمی نیروهای انقلاب پيش از اين گفته بود: «برای جبهه پایداری احترام قائل هستیم و مذاکراتی در گذشته داشته و اکنون هم این مذاکرات به صورت جدی در جریان است.» اما بنا به گفته مسئول دفتر آیت‌الله مصباح در سه هفته گذشته شخصیت‌های زیادی با آیت‌الله مصباح دیدار کرده‌اند.

جلالی با بیان اینکه «آقایان محسن رضایی، حدادعادل و ذوالقدر و حجت‌الاسلام رحیمیان از جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی با آيت‌الله مصباح دیدار کردند»، گفت: «هفته گذشته نیز آقایان بذرپاش، میرسلیم و بادامچیان با آیت‌الله مصباح دیدار کردند. همچنين قرار است در روزهای آینده علیرضا زاکانی، دبیر کل سابق جمعیت رهپویان و محمدنبی حبیبی دبیرکل حزب مؤتلفه با رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی دیدار کنند». دیدارهایی که رنگ و بوی انتخاباتی دارد و حکایت از تلاش های جدی اصولگرایان برای کم کردن اختلافات درون جریانی است.

استراتژی اصولگرایان همچنان مبهم است

این درحالیست که حمیدرضا حاجی بابایی، عضو هیات موسس جبهه مردمی می‌گوید که استراتژی آنها به دست آوردن 51درصد آراست و برای کمتر از آن وارد میدان نمی‌شوند اما چگونگی تحقق این استراتژی در بین اصولگرایان همچنان مبهم است.

حمیدرضا ترقی، عضو موتلفه می‌گوید تلاش بر این است که اصولگرایان و نیروهای انقلاب در نهایت یک نامزد داشته باشند و درباره چگونگی رسیدن به این یک کاندیدا توضیح می‌دهد: ظاهرا قرار است 5 نفر از مجموعه اصولگریان انتخاب و از بین آن 5 نفر یک نفر برای ورود به رقابت نهایی انتخاب شود اما وقتی مثلا حزب موتلفه به جز مصطفی میرسلیم، بنا به گفته غفوری فرد قرار است کاندیداهای دیگری نیز معرفی کند ایده مطرح شده ازسوی ترقی چندان عملی به نظر نمی‌رسد، حتی اگر محمدرضا باهنر بگوید: به دنبال این هستیم که جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی به عنوان یک جبهه بزرگ نیروهای انقلابی به پیش رود.

شاید همین پراکنده بودن ایده های رسیدن به وحدت است که باعث شده بهروز نعمتی، نماینده نزدیک به علی لاریجانی نسبت به تک کاندیدایی شدن اصولگرایان خوش بین نباشد و بگوید:‌ «در انتخابات آینده ریاست جمهوری طیف پایداری گزینه جداگانه‌ای خواهد داشت. طیف آقای باهنر و دوستان ما در موتلفه هم حتماً گزینه جدایی معرفی می‌کنند و طیف آقای چمران هم از این قافله بی‌نصیب نخواهد بود و توافق اینها با هم بسیار سخت است. محمد جواد ابطحی عضوجبهه پایداری نیز آینده را روشن نمی‌بیند. او می گوید:نامزدهای اصولگرا می‌گویند به نفع یک نفرکنار می‌روند،اما با اطلاع می‌گویم کنار نمی‌روند.

از سوی دیگر احتمال اختلاف جبهه مردمی با جامعه روحانیت و جامعه مدرسین نیز وجود دارد، چه آنکه محمد باقر ذوالقدر، رئیس ستاد جبهه مردمی‌نیروهای انقلاب اسلامی گفته است: پدرخوانده‌ها باید کنار بروند، کسانی که فکر می‌کنند مردم صغیر و مهجورند و باید برای آن‌ها و به جای آن‌ها تصمیم گرفت باید کناربروند، راه را باز کنند که مردم خودشان تصمیم بگیرند و سرنوشت خودشان را خود تعیین کنند. شاید از همین روست که هنوز مشخص نیست قرار است جامعتین در سازوکار وحدت اصولگرایان در جایگاه مشورتی قرار بگیرد یا تصمیم سازی. با این وجود رفت و آمد کاندیداها به قم همچنان در جریان است و کاندیداهای احتمالی یک راه رسیدن به پاستور را در رایزنی با علما و مراجع و جلب حمایت آنها می دانند.

کاندیداهای مطرح اصولگرایان

اما اصولگرایان با کدام کاندیدا وارد عرصه رقابت خواهند شد؟ سوالی که با توجه به صف طویل کاندیداهای اصولگرا نمی توان هنوز پاسخ مشخصی به آن داد. چنانچه به گفته حسین سبحانی نیا، تاکنون نام آقایان قالیباف، جلیلی، باهنر، سیدرضا تقوی، بذرپاش و رستم قاسمی برای کاندیداتوری مطرح شده است. او البته این را هم تاکید می کند که کاندیداتوری افرادی چون جلیلی تنها سبد رای روحانی را افزایش خواهند داد. با این وجود سعید جلیلی همچنان پرتحرک و فعال از شهری به شهر دیگر می رود و عزمش برای کاندیداتوری از خلال همین سفرها و سخنرانی ها و مواضعش مشهود است.

قالیباف و ضربه از پلاسکو

این درحالیست که آتش سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو علاوه بر همه مشکلات شهری که برای شهردار تهران ایجاد کرد، با یک مشکل انتخاباتی نیز همراه بود. او که نامش به عنوان یکی از نامزدهای اصلی جریان اصولگرا به گوش می‌رسید، با این بدشانسی در آستانه انتخابات مواجه شده است. البته به گفته حسین سبحانی نیا، نماینده سابق مجلس، گزینه حمایت از کاندیداتوری از قالیباف همچنان روی میز اصولگرایان است . اما هستند افرادی هم که بگویند پلاسکو رای قالیباف را کاهش داده است و نسبت به حمایت از او ابراز تردید کنند.

کمیته نظارت بر فضای مجازی تشکیل می‌شود

حال و هوای انتخابات فقط در بین احزاب مشهود نیست. دستگاه های نظارتی و اجرایی هم همپای سیاسیون و احزاب در تدارک انتخابات سال آینده هستند.  هر روز خبری از تصمیمات وزارت کشور به عنوان دستگاه اجرا کننده انتخابات و شورای نگهبان به عنوان دستگاه نظارتی منتشر می شود. در همین راستا ستاد انتخابات در استانداری‌ها با ابلاغ دستورالعمل‌های وزارت کشور تشکیل و زمان آغاز ثبت نام کاندیداها 22 فروردین 96 تعیین شده است.

از سوی دیگر درست است که فعالیت‌های رسمی تبلیغاتی دو هفته مانده به انتخابات کلید می‌خورد اما با حضور شبکه‌های اجتماعی دیگر نیاز چندانی به تبلیغات خیابانی نیست. از همین رو سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور خبر داده که ستاد انتخابات کشور،‌ تصمیم گرفته کمیته نظارت بر فضای مجازی با حضور نمایندگان تام‌الاختیار دستگاه‌های ذیربط در ستاد انتخابات کشور تشکیل شود.

200 شهرستان هیات نظارت خود را شناختند

هیئت مرکزی نظارت بر دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نیز در این مدت اعضای خود را در بیش از 200 شهرستان شناخته است. البته هنوز تا مشخص شدن اعضای این هیات در تمامی 431 شهرستان راه زیادی در پیش است پیشتر، آیت‌الله احمد جنتی با رأی اکثریت اعضای هیئت مرکزی نظارت بر انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم، به عنوان رئیس این هیئت انتخاب شده بود.

خبری از تعریف رجل سیاسی نیست

پیش تر شورای نگهبان از صاحب نظران خواسته بود در مشخص کردن معیارهای رجل سیاسی به آنها کمک کنند اما به گفته کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان هنوز این تعریف مشخص نشده است.