الگوی مصرف روغن و چربیهای خوراکی خانوارهای شهر تهران
تغییر در کمیت و کیفیت روغن و چربی خوراکی و ارتباط آن با بیماریهای مزمن یکی از مهمترین دغدغههای فکری محققان در حوزه تغذیه و سلامت را تشکیل میدهد. میزان دریافت و به ویژه ترکیب چربیها بر سلامت انسان اثر میگذارد. مصرف مقادیر زیاد از انواع نامناسب چربی میتواند باعث افزایش خطر بیماریهای قلبی-عروقی و برخی از انواع سرطانها و چاقی بشود.
به گزارش کارشناس تغذیه ی انصاف نیوز، در طی دهه گذشته اقدامات بسیاری در جهت تغییر ترکیب الگوی مصرف روغنهای خوراکی در راستای ارتقاء سلامت جامعه در ایران بعمل آمده است. تغییر در نوع روغنهای وارداتی، افزایش تولید روغن مایع و کاهش تولید روغن نباتی جامد، ورود روغنهای نباتی مایع به سیستم توزیع یارانه ای، الزام کارخانههای تولید روغن به کاهش اسیدهای چرب ترانس به کمتر از 10%، ورود محصولات جدید به بازار مصرف شامل روغن مخصوص سرخ کردنی و انواع روغنهای مخلوط اقدامات مثبتی بوده که از طرف مسئولین و تولید کنندگان انجام شده است. با توجه به اینکه آخرین اطلاعات موجود در زمینه الگوی مصرف چربی و روغنها مربوط به دهه گذشته است (1379- 1381)، اثر این تغییرات و بازتاب آن در عملکرد خانوارها به صورت الگوی خرید و مصرف مشخص نیست، مطالعه ای به منظور تعیین الگوی مصرف روغن و چربیهای خوراکی خانوارهای شهر تهران برای به روز کردن دادههای مصرف در سال 1391 توسط انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور انجام شد.
طبق گزارش عملکرد این طرح تحقیقاتی، مطالعه بر روی 2312 خانوار از 22 منطقه شهر تهران با روش نمونه گیری تصادفی انجام شد. جمعآوری دادهها با مراجعه مستقیم به منازل و مصاحبه چهره به چهره با فرد مسئول پخت غذا صورت گرفت. دادههای مربوط به الگوی کمی و کیفی مصرف انواع روغن و چربیهای خوراکی با استفاده از روش توزین مستقیم روغنهای مصرفی در روز مراجعه به خانوار و مجددا به فاصله یک هفته تا 10 روز بعد و تکمیل پرسشنامه بسامد خرید و مقدار در هر بار جمعآوری شد.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که میانگین بعد خانوار در این بررسی 2/1 ± 7/3 نفربود. میانگین سرانه مصرف مجموع روغنها و چربیهای خوراکی 4/30 گرم/نفر/روز است، که 5/11 گرم آن مربوط به روغن نباتی جامد، 4/9 گرم مربوط به روغن نباتی مایع (به جز روغن زیتون) و 4/7 آن مربوط به روغن مخصوص سرخ کردنی است. اگرچه 54% از خانوارها مصرف روغن نباتی مایع را گزارش کردند، ولی سرانه مصرف روغن نباتی جامد در خانوارهای مصرف کننده این نوع روغن (45%) همچنان بالاتر از سایر روغنها است.
همچنین شواهد این مطالعه نشان می دهد که میزان مصرف روغن نباتی مایع، روغن مخصوص سرخ کردنی و روغن حیوانی بین سطوح مختلف اقتصادی–جغرافیایی تفاوت معنی داری نداشت. تفاوت میزان مصرف در مورد روغن نباتی جامد و روغن زیتون بین سطوح مختلف اقتصادی–جغرافیایی معنی دار بود. میانگین کل روغن مصرفی در بین سطوح مختلف اقتصادی–جغرافیایی تفاوت آماری معنی داری دارد. بیشترین مقدار روغن مصرفی مربوط به جنوب و شهرری( 34گرم/نفر/روز) است و کمترین مقدار مصرفی مربوط به مرکز شهر است که در مقایسه با سطوح مصرف بالا، میزان مصرف حدود 30% کمتر است. به علاوه، میانگین مقدار خرید (گرم/روز) انواع روغن و چربیهای خوراکی در خانوارهای مصرف کننده، نشان داد روغن نباتی جامد بالاترین مقدار خرید را به خود اختصاص میدهد(23 گرم/روز)و بدنبال آن روغن نباتی مایع و سرخ کردنی است( به ترتیب 19 و 15 گرم/روز).
همچنین، یافته های این مطالعه نشان می دهد که میزان مصرف در خانوارهای شهری تهران نسبت به دهه گذشته کمتر شده است و ترکیب روغن های مصرفی بهتر شده که بیانگر اثر مثبت برنامه های اجرایی در جهت بهبود وضعیت مصرف روغن و چربی های خوراکی است. باید علت کاهش مصرف در بررسی های تحلیلی مشخص شود و تاثیر اجرایی شدن طرح هدفمندی یارانه ها نیز در مطالعات بعدی تعیین شود.
در نهایت مجریان این طرح پیشنهاد کرده اند که با توجه به حذف یارانه و کاهش مصرف روغن و چربی های خوراکی توصیه می شود که این کار با فاصله زمانی دو سال بعد که قیمت انواع روغن و چربی تثبت شد تکرار شود تا میزان مصرف مشخص شود.
انتهای پیام