چرا پارسال میزان شکار در کشور افزایش داشت؟
/گفت‌گو با مدیرکل دفتر حیات وحش و فعال محیط زیست/
نسترن فرخه، انصاف نیوز: طبق گفته‌ی فعالان محیط زیست، شکارهای سال گذشته افزایش داشته که عواملی باعث این موضوع بوده است، شاید یکی از دلایل آن بازدارنده نبودن برخوردهای قانونی با متخلفان است، کمااینکه طبق گفته‌ی علی کشمیری سه پرونده‌ی مهم از آزار خرس‌های کشور با وجود انزجار عمومی که در پی داشت نتیجه‌ی آن تبرئه‌ی حیوان آزارها بوده و به این موضوع اشاره کرد که «برای ماجرای خرسی که در ارومیه به آن شکل فجیع از بین بردند و خرسی که در سال گذشته در سوادکوه مازندران سنگ بارانش کردند، حکم برائت صادر شد؛ حتی هشت سال پیش هم در پرونده‌ی خرس‌های سمیرم در استان اصفهان که ابتدا خرس مادر و بچه‌هایش را زنده زنده شکم دریدند، برای متهم این پرونده حکم برائت صادر شد. متاسفانه در بسیاری از پرونده‌های تخلفات شکار و حیوان آزاری متهم تبرئه می‌شود»
شهاب‌الدین منتظمی مدیرکل دفتر حیات وحش در گفت‌و گو با انصاف نیوز به حیوان آزاری‌ها و تاثیر برخوردهای قانونی اشاره کرد و گفت: «بحث حیوان آزاری مقوله‌ای گسترده و زمان‌بر است. یعنی اول باید بحث فرهنگ برخورد با حیوانات را در جامعه رواج دهیم، اما اینکه همچنان در فضای مجازی چنین کلیپ‌هایی وجود دارد یعنی این مسئله هنوز پابرجاست و شاید نیاز است که برخورد با افراد حیوان آزار جدی و قهرآمیزتر صورت گیرد، خود این موضوع جای بحث بسیار دارد، چون برخورد باید بازدارنده باشد و صرفا در حد تنبیه و جریمه جواب نخواهد داد.»
کشمیری اما یکی از دلایل دیگر افزایش شکار را صادر شدن مجوز شکار برای افراد خارجی می‌داند که حدود چهار سالی این اتفاق نمی‌افتاد، اما سال 98 دوباره اجرا شد و بر این باور است که «موافقین این طرح در چنین شرایطی ما را با کشورهای پیشرفته مقایسه می‌کنند، ولی اگر هدف مقایسه هم باشد باید مقایسه‌ی درستی صورت بگیرد، چون ما در بحث فرسایش خاک رتبه اول جهان را داریم، در بحث تخریب جنگل‌ها و نابودی سفره‌های آب زیرزمینی و خشکاندن تالاب‌ها جزو چند کشور پیشتاز هستیم، در واقع در ویران کردن محیط زیست و زیرساخت‌ها سرآمد بوده و با این اوصاف با کدام کشور قابل قیاس هستیم؟»
این در حالی است که منتظمی صدور مجوز شکار برای افراد خارجی را کارشناسی شده می‌داند و می‌گوید: «سقف تعیین شکار در مناطق حتماً کارشناسی می‌شود، یعنی اینکه در چه منطقه‌ای چه میزان شکار انجام شود، کارشناسی شده است و محدودیت سقف وجود دارد. این موضوع در هر منطقه هم به صورت مجزا بررسی می‌شود.»
انصاف نیوز برای بررسی میزان تخلفات شکار و حیوان آزاری و همچنین تاثیر برخوردهای قانونی با افراد متخلف با علی کشمیری و شهاب‌الدین منتظمی گفت‌و گو کرده است که در ادامه می‌خوانید:
فعال محیط زیست:تخلفات شکار افزایش پیدا کرده است
علی کشمیری فعال محیط زیست به میزان افزایش شکار در سال جاری اشاره کرد و گفت: «پروانه‌های شکار 4 سالی بود که صادر نمی‌شد، اما از دو سال قبل سازمان حفاظت از محیط زیست، پروانه‌های شکار را برای شکارچیان خارجی و تعدادی برای شکارچیان داخلی صادر کرد، تعداد مجوزهایی که صادر شد خیلی بیشتر بود و از کشورهایی مثل مکزیک، روسیه و آمریکا آمده بودند. در حال حاضر تخلفات شکار بیشتر شده است، عامل این موضوع شکارچیان خارجی نبودند ولی در این موضوع تاثیرگذار هستند، چون دلایل دیگری هم دارد.»
دلیل اول: بیکاری این روزهای مردم
کشمیری بیکاری را یکی از عوامل در شکار افراد بومی و محله‌ای می‌داند و در این مورد می‌گوید: «دلیل اول شرایط حاکم بر جامعه، شیوع بیماری کرونا است که بخشی از مردم به همین دلیل بیکار شدند و از سر تفریح به شکار می‌روند، عمده صحبت من با جوامع محلی است که از سر تفریح به شکار می‌روند، اسلحه هم به وفور در دستشان وجود دارد و هر سال با سهمیه و قیمت پایین به آنها فشنگ داده می‌شود. در حال حاضر هم زمان زاد و ولد نشخوارکنندگان است، میش‌ها و بزها زایمان کرده‌اند و بره هایشان به دنیا آمده‌اند. اما برای شکارچی اهمیتی ندارد و ممکن است حتی میش آبستن یا بزی که بچه شیر می‌دهد را شکار کند، تصاویر این صحنه‌ها در فضای مجازی موجود است.»
دلیل دوم: طبیعت به دلیل شیوع کرونا خلوت شده است
علی کشمیری به دلیل دیگر یعنی خلوتی مناطق آزاد اشاره کرد و ادامه داد: «دلیل دوم کم شدن تعداد گردشگران، کوهنوردان و طبیعت‌گردان در مناطق است. درمناطق آزاد افراد برای گردشگری هر روز می رفتند. شکارچی همیشه ترس دارد که محیط بان، دهیار و هرکس دیگر او را ببیند، در واقع یک ترس و دلهره همیشگی همراه شکارچی هست. اما حالا همه‌ی این افراد خانه نشین هستند و مناطق خلوت شده، یک انگیزه و فرصت برای شکارچی است.»
دلیل سوم: فقر عامل شکار است
این فعال در حوزه‌ی حیات وحش یکی دیگر از دلایل افزایش شکار را تنگدستی و فقر افراد می‌داند و ادامه می‌دهد: «دلیل سوم این است که در شرابط شیوع ویروس کرونا بخشی از جامعه، درآمد خودشان را از دست دادند و این را نمی‌توان انکار کرد. به خصوص قشر متوسط رو پایین که شغل‌های خدماتی را بر عهده داشتند ممکن است برای امرار معاش به مشکل خورده باشند. راحت‌ترین کار این است که شکار کنند و گوشت آن را یا خودشان مصرف کنند و یا بفروشند، البته این افراد جدای آن گوشت فروش‌های حرفه‌ای هستند. مثلاً یک نفر در تهران کار خدماتی انجام می‌داده و حالا بیکار شده است، به روستای خود بازمی‌گردد و چون نسل در نسل اسلحه داشتند برای امرار معاش شروع به شکار می‌کند، در نظر داشته باشید در بعضی از روستاها اسلحه به سهولت در دسترس افراد است.»
دلیل چهارم: تاثیر شکارچیان خارجی در منطقه
کشمیری به تاثیر بهانه‌جویی‌های جوامع محلی بر شکار اشاره کرد و گفت: «دلیل چهارم بهانه‌جویی‌های شکارچیان محلی، ارتباط مستقیم با حضور شکارچیان خارجی دارد. مثالی می‌زنم، با یکی از اهالی روستاهای مجاور با منطقه‌ی شکار ممنوع صحبت می‌کردم، این افراد در منطقه زعفران می‌کاشتند و می‌گفتند در این سال‌ها ما در خانه اسلحه داشتیم و داریم، اما اگر گله‌ی قوچ و میش به مزرعه‌ی ما نزدیک می‌شد و زعفران‌ها را از بین می‌برد، اصلا کاری با آنها نداشتم چون همه‌ی مردم روستا هم پیمان بودیم تا به این حیوانات آسیب نرسانیم، ولی می‌بینیم که مجوز شکار می‌دهند، پولش را دولت می‌گیرد و تفریحش را یک خارجی می‌کند و بدبختی‌اش را ما تحمل کنیم و این عادلانه نیست؛ پس وقتی شکارچی خارجی به منطقه‌ی ما می‌آید ما هم اسلحه را برمی‌داریم و شلیک می‌کنیم.
اصلا نمی گویم که حرف این مرد درست است اما استدلالی که برای شکار دارد، بازتاب آمدن شکارچیان خارجی است. سال گذشته برای صدور مجوز شکار در مرکز استان خودمان یعنی مشهد جلسه‌ای برگزار شد و چند نفر از اساتید دانشگاه آزاد و دانشگاه فردوسی حضور داشتند، نمایندگان سمن‌های محیط زیستی استان و نمایندگان شکارچیان هم بودند و این موضوع را عنوان کردم که فروش پروانه شکار به افراد متمول، بهانه را به دست شکارچیان فرصت طلب می‌دهد.»
دلیل پنچم: از شکار به عنوان یک نافرمانی مدنی استفاده می‌شود
کشمیری بخشی از نافرمانی‌های مدنی را علت شکار و آسیب‌هایی که مردم به محیط زیست وارد می‌کنند می‌داند و می‌گوید: «دلیل پنجم این است که در کشور ما شکار به یک نافرمانی مدنی تبدیل شده است مثلاً من برخلاف میل باطنی مالیات پرداخت می‌کنم پس برای انتقام از مدیریت‌ها، زباله‌ام را به خیابان می‌اندازم تا شهرداری آن را جمع کند. شکار هم مصداق همین نافرمانی مدنی است یعنی خشم از مدیریت‌ها تبدیل به گلوله‌ای می‌شود که به سوی حیات وحش شلیک شده است.
این دقیقا همان خشمی است که مردم در روز طبیعت شاخه‌های درخت را می‌شکنند و می‌گویند مال خودمان است، اما وقتی به لایه‌های پایین‌تر می‌رویم این نافرمانی مدنی تبدیل به شکار می‌شود، نمادی برای اعتراض، که تاوان آن را حیات وحش پرداخت می‌کند، به نظر من این پنچ دلیل روی میزان افزایش شکار تاثیر گذار بوده است.»
موافقان شکار قانونی ما را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنند
این فعال محیط زیست و حیات وحش به موافقان طرح شکار قانونی اشاره می‌کند و می‌گوید:«موافقین این طرح در چنین شرایطی ما را با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنند، مثلاً می‌گویند در فلان کشور پیشرفته هم این اتفاق می‌افتد و عملاً کاری که سازمان محیط زیست انجام می‌دهد درآمدزایی است. از یک سو باید ببینیم که آیا کشور ما واقعا آنقدر فقیر است که به این پول نیاز داشته باشد؟ و از سوی دیگر حتی اگر هدف مقایسه هم باشد باید مقایسه‌ی درستی صورت بگیرد، چون ما در بحث فرسایش خاک رتبه اول جهان را داریم، در بحث تخریب جنگل‌ها و نابودی سفره‌های آب زیرزمینی، خشکاندن تالاب‌ها جزو چند کشور پیشتاز هستیم؛ در واقع در ویران کردن محیط زیست و زیرساخت‌ها سرآمد بوده و با این اوصاف با کدام کشور قابل قیاس هستیم؟
این موضوع را در نظر داشته باشید که شکار تروفه به دنبال ثبت رکورد است، به عنوان مثال شکارچی حیوانی را می‌زند که شاخ‌های بلندی داشته باشد تا آن را به دیوار خانه‌اش نصب کنند، چون اینها جزو افتخارات او محسوب می‌شود و تمام توجیهات برای شکار حیوان مسن در راستای رسیدن شکارچی به حیوانی با شاخ بزرگ‌تر است. حتی شنیده می‌شود که می‌گویند ما حیوانات پیر و ژن‌های ضعیف را می‌زنیم تا حیوانات جوان‌تر در طبیعت رو بیایند و جفتگیری کنند، در صورتیکه حیوانی که به آن سن رسیده حتماً ژن قوی داشته و طبیعت هم کار خودش را خوب انجام می‌دهد و اصلا مگر ژن حیوان از دریچه‌ی دوربین تفنگ شکاری قابل تشخیص است؟»
آیا مجازات حیوان آزار متناسب با جرم آن است؟
کشمیری با انتقاد به روند بعضی از پرونده‌های حاصل از حیوان آزاری گفت: «واحد حقوقی سازمان محیط زیست، یک بار تعداد شکارچیان دستگیر شده و پرونده‌هایی که در مرحله‌ی تجدیدنظر، رای به نفع محیط زیست صادر شده است را به عنوان شاخص هر سال اعلام کند. من با دستگاه قضایی ارتباط دارم و پیگیر بعضی پرونده‌ها هستم و اگر یک مقدار لایه‌های زیرین را نگاه کنیم می‌بینیم که وضعیت مطلوب نیست. خیلی وقت‌ها اصلا موضوع این نیست که مجازات با جرم تناسب دارد یا نه، چون خیلی وقت‌ها مجرم تبرئه می‌شود. در پرونده‌ای از روستاهای شهرستان فیروزه نیشابور، چند جوان یک کفتار ماده و بچه‌های او را زنده زنده در آتش سوزاندند و عکس‌های آن پخش شد، رفتم و از آثار به جا مانده‌ی این کار فیلم گرفتم، این نهایت وحشی‌گری است. آن افراد فقط برای تفریح این کار را انجام داده بودند.
همان موقع محیط‌بانان ما چند شبانه‌روز در بیابان‌ها گشتند تا این افراد را که متواری هم بودند پیدا کردند، یعنی کار و زندگی خود را برای این موضوع تعطیل کردند، متهمین در دادگاه اولیه محکوم شدند و در دادگاه تجدیدنظر حکم برائت گرفتند. وقتی چنین مواردی را تبرئه می‌کنند پس می‌خواهند چه کسی را مجازات کنند؟ چنین اتفاقاتی باعث می‌شود تا محیط‌بانان دلسرد شوند و اصلا خطرات حاصل برای محیط بان و خانواده‌اش بیشتر شود. باید دید که وقتی چنین اتفاقاتی می‌افتد محیط‌بان دفعه‌ی بعد هم با همین جدیت به دنبال شکارچی می روند؟ همین افراد، در همین روستا، بعد از اعلام حکم برائت، حدود 8 تشی را زنده زنده آتش زدند.
در جلسه‌ای که اواخر بهمن ماه در شورای عالی قضایی برگزار شد، خودم برای آیت الله رئیسی، دادستان کل کشور و همه‌ی مسئولین قوه قضاییه که حضور داشتند این ماجرا را کامل توضیح دادم. در حین رسیدگی به این پرونده‌ها افراد در دادگاه شروع به مظلوم نمایی می‌کنند تا مسیر پرونده تغییر کند.»
کشمیری در پایان اضافه کرد: «در حال حاضر سه پرونده‌ی خرس در کشور ما خیلی مهم شده است. از آخر به اول می‌رویم: خرسی که در ارومیه به آن شکل فجیع از بین بردند و خرسی که در سال گذشته در سوادکوه مازندران سنگ بارانش کردند که برای آنها هم حکم برائت صادر شد، هشت سال پیش هم پرونده خرس‌های سمیرم در استان اصفهان بود که ابتدا خرس مادر و بعد بچه‌هایش را زنده زنده شکم دریدند. با وجودی که آن زمان فضای مجازی فراگیر نشده بود، اما باز هم فیلم این سلاخی دست به دست شد و این موضوع کاملاً باعث انزجار عمومی شد، اما برای متهم این پرونده هم برائت صادر شد، متاسفانه در بسیاری از پرونده‌های تخلفات شکار و حیوان آزاری متهم تبرئه می‌شود»
مدیرکل حیات وحش: شکار خارجی‌ها در کشور کارشناسی شده است
شهاب‌الدین منتظمی مدیرکل حیات وحش، مجوزهای شکار افراد خارجی در سال 98 را نسبت به سال 97 کمتر می‌داند و می‌گوید: «دوره‌ی شکار در سال ۹۸ برعکس سال 97 بسیار کوتاه بود، یعنی فقط از ۲۸ دی ماه تا ۱۵ اسفند بود، اما واقعیت این است که تازه در حال دریافت آمار از استان‌ها هستیم و جمع‌بندی نکردم.»
بسیاری از فعالین حوزه‌ی محیط زیست با شکار خارجی‌ها در کشور حتی به صورت محدود هم مخالف هستند و این موضوع را امر کارشناسی شده نمی‌دانند، اما منتظمی در مورد این موضوع می‌گوید: «بحث شکار خارجی‌ها با سازمان محیط زیست نیست اما در دستورالعمل‌های ما برای حضور و شکار شکارچیان خارجی سقف تعیین شده است. حالا این موضوع که شکارچی خارجی به چه شکل وارد کشور می‌شود چارچوب خاص خودش را دارد و از طریق شرکت‌های گردشگری وارد می‌شوند و خود آنها هم مجوزهای لازم را دارند. اما سقف تعیین شکار در مناطق حتماً کارشناسی می‌شود، یعنی اینکه در چه منطقه‌ای چه میزان شکار انجام شود کارشناسی شده است و محدودیت سقف وجود دارد. این موضوع در هر منطقه هم به صورت مجزا بررسی می‌شود.»
در بازه‌های زمانی مختلف شاهد صحنه‌های خشن از حیوان آزارهایی هستیم که از عمل غیراخلاقی خود فیلم یا کلیپی را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، مدیرکل دفتر حیات وحش در مورد اینکه مجازات‌های اعمال شده اصلا در کاهش این موضوع تاثیر دارند یا نه، گفت: «بحث حیوان آزاری مقوله‌ای گسترده و زمان‌بر است. یعنی اول باید بحث فرهنگ برخورد با حیوانات را در جامعه رواج دهیم، اما اینکه همچنان در فضای مجازی چنین کلیپ‌هایی وجود دارد یعنی این مسئله هنوز پابرجاست و شاید نیاز است که برخورد با افراد حیوان آزار جدی و قهرآمیزتر صورت گیرد. خود این موضوع جای بحث بسیار دارد چون برخورد باید بازدارنده باشد و صرفا در حد تنبیه و جریمه جواب نخواهد داد.»
منتظمی در پایان گفت: «بحث حیوان آزاری مقوله‌ی یک دستگاه نیست، اگر مورد در حوزه حیات وحش باشد ما حتماً طبق قوانین و ضوابط موجود، امکان برخورد را داریم اما وقتی به سمت موضوعات گونه‌های محیط زیستی می‌رود، مثلاً در برخورد با سگ و گربه که به اصطلاح می‌گویند بلاصاحب هستند، نظارت شهرداری‌ها مطرح می‌شود. اما با همه‌ی این صحبت‌ها برخورد با حیوان آزارها باید بازدارنده باشد تا دیگر شاهد این پدیده‌های غیر اخلاقی نباشیم.»
انتهای پیام
