اقتصاد شتری!

«رضا بابایی» پژوهشگر فرهنگی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «اقتصاد شتری!» نوشت:

سازمان گمرک ایران، اعلام کرده است که در شش‌ماهه‌ی اول سال جاری، واردات شتر از کشورهای اروپایی، چین، ترکیه، پاکستان، امارات متحده‌ی عربی و افغانستان افزایش یافته است.

دلیل افزایش واردات شتر، فشار شرکت‌های بیمه بر قوه‌ی قضاییه برای پایین آوردن قیمت دیه (خون‌بها) است. در ایران، دیه‌ی کامل انسان را بر پایه‌ی قیمت صد شتر محاسبه می‌کنند و این قیمت در ماه‌های حرام افزایش و برای زن کاهش می‌یابد. آیت الله موسوی اردبیلی در خاطراتش می‌گوید: در نخستین روزهایی که من دادستان کل کشور شدم، قانون دیه را اسلامی کردیم؛ اما کم‌کم متوجه شدیم که در کشور آنقدر شتر نیست که برای هر قتل یا جرحی، شتر ردوبدل شود. روزی دیدم که حیاط دادگستری تهران پر از شتر شده است. پرسیدم چه خبر است؟ گفتند: این‌ها را خانواده‌های قاتل آورده‌اند که به خانواده‌های مقتول بدهند! از آن موقع تصمیم گرفتیم که دیه را بر پایه‌ی «قیمت» شتر محاسبه کنیم، نه اینکه مانند صدر اسلام، خود شتر را به خانواده‌ی مقتول بدهیم.

در دوسه دهه‌ی گذشته مشکل دیگری پیش آمده است و آن افزایش قیمت شتر در ایران، به دلیل خشک‌سالی و کم‌آبی است. از سوی دیگر، ناامنی جاده‌های ایران بر شمار تصادف‌ها افزوده است. از این رو شرکت‌های بیمه، هم با تعهدات بیشتری روبه‌رو شده‌اند و هم با هزینه‌های سنگین‌تری، که معنای آن بحران مالی است (در ایران، بحران مالی برای شرکت‌های بیمه، یعنی سود کمتر!). نخست تصمیم گرفتند که به پرورش شتر روی بیاورند و با افزودن بر جمعیت شتر در ایران، از قیمت آن بکاهند؛ اما به دلایلی که هر عاقلی می‌داند و آنان نمی‌دانستند، پرورش شتر در ایران به جایی نرسید. اکنون تصمیم گرفته‌اند که از ترکیه و پاکستان و کشورهای عربی، آنقدر شتر وارد کنند که قیمت شتر را در ایران بشکنند.

همه‌ی این سکندری‌ها برای این است که نمی‌خواهند بپذیرند که شتر در میان عرب‌های صدر اسلام و پیش از آن، واحد سرمایه بود و امروز چنین جایگاهی ندارد و محاسبه‌ی قیمت انسان بر پایه‌ی قیمت شتر، اوج ظاهرپرستی و نهایت عقل‌گریزی است. در آن روزگاران، اولاً عرب جز شتر چیزی در بساط نداشت و ثانیاً شتر در دسترس‌ترین سرمایه‌ی عرب بود؛ حتی بیشتر از نقدین (طلا و نقره). قرآن هم که می‌خواست عرب را به اندیشه وادارد، می‌گفت به شتر بنگر تا قدرت خدا را ببینی؛ چون چیز دیگری در چشم‌انداز او نبود. بنابراین عاقلانه‌ترین کار همین بود که واحد کیفرهای نقدی، شتر باشد. این محاسبه را هم اسلام نیاورد؛ پیش از بعثت هم دیه‌ی کامل انسان صد شتر بود.

آیا حوزه‌های علمیه و اجتهاد شیعی، کاری واجب‌تر از این دارند که سایه‌ی شتر را از سر اقتصاد ایران بردارند؟ با این شتربازی‌ها می‌خواهیم با اقتصادهای ببری و پلنگی جهان رقابت کنیم؟ شترسواری در مسابقات رالی جهان چه سرنوشتی دارد؟

عاشق و مستی و بگشاده زبان

الله الله اشتری بر ناودان

انتهای پیام