سخنی با متولیان حوزه علمیه قم

حجت‌الاسلام هادی سروش در یادداشتی با عنوان «سخنی با متولیان حوزه علمیه قم» در روزنامه‌ی جمهوری‌اسلامی نوشت:

«۱ ) شما اگر مسئولیت روحانیت را به اطلاق و عمومش نداشته باشید ولی مسئولیت حوزه و آبرو روحانیت مرتبط با حوزه بر عُهده شماست.
بسادگی نمیتوان این حقیقت را توجیه کرد.

آبرو مرجعیت و روحانیت ، در هدایت مردم و ترویج علوم و هدایتهای اهل بیت (ع) بسیار تعیین کننده است .

۲ ) اگر هدایت و سعادت فرد و جامعه بر اساس معیار “اهل بیت” است ، حتما تحقق چنین چیزی “استقلال” میخواهد.

ملاک در استقلال ، فقط استقلال از دولت و حاکمیت در بخش مالی نیست ، گرچه آن هم یکی از مصادیق مهم “استقلال حوزه” است .
بلکه استقلال از فرمایشی بودن ، استقلال از دخالت های نهادهای بیرون از حوزه ، استقلال از جناح بندی ها ، استقلال از اِعمال سلیقه ها ، استقلال از تاثیر تندروی ها ، همه اینها مصادیق استقلال حوزه است.

۳ ) امروز خیلی از تحرکات و تجمعات و تاسیس تشکّلات ، و حتی متاسفانه اهانت به بزرگان حوزه ، به بهانه “انقلابی بودن” است که اتفاق می افتد !

واقعا اگر “حوزه انقلابی” مد نظر است ، خوب ؛ اول “انقلابی بودن” را ، تعریف بفرمایید.

چون در میان “مدعیان انقلابی بودن” ؛ فاصله از صفر تا صد است !

در همین تجمع اخیر بخش افراطی حوزه ، که به تعبیر مرجعیت ؛ “فاجعه” بود ،

اولا ؛

سخنران نامانوس و غیر موزونش ، به انگیزه ی “انقلابی بودن” ، مرجعیت را به “سکولاریسم” متهم کرد ؟!

وتلاشهای چشم گیر مرجعیت در تاسیس و حمایت از موسسات علمی و پژوهشیِ حوزوی که به تحقیق در مسائل نو ، رو آورده اند و صدها تحقیق و پژوهش در موضوعات احکام فقهی به بار آورده اند را ، با جفا مورد حمله قرار داد ؟!

بله صدالبته که قبول داریم این مجموعه های پژوهشیِ فقهی و کلامی مستقل در حوزه ، در تبیین موضوعات و فرضیه ها ، دیکته شده های همفکران ایشان را ، نمیپذیرند.

و ثانیا ؛

دست نوشته های رسمی ! ولی ؛ تند و غیر اصولی و اهانت آمیز ، به بهانه انقلابی بودن در دست طلاب قرار گرفت ؟!

غرض آن است که “انقلابی بودن” باید با تعریف مشخص ، به کرسی اندیشه و نظریه پردازی ، و مهمتر ؛ به بخش سخت افزاری حوزه ، وارد شود.

۴ ) باور نداشتن وجود گرایشات مختلف سیاسی و اجتماعی در حوزه مانند این است که اختلاف در یک فرع فقهی پر حرف و حدیثی مثلِ مصرف خمس که دارای پانزده قول است را ، زیربار نرویم.
پس بپذیرید که در حوزه ، سلایق مختلفی وجود دارد و آنها را با احترام مدیریت فرمایید.

۵ ) در مواجه با سلایق مختلف ، زمان آن گذشته که با فرمایش فلانی و حسب الامر فلانی جملگی در سلیقه واحد حرکت کنند .

وجود اختلاف سلیقه ؛ باعث تشکیل “مجمع مدرسین” شد و بعد حضور پر رنگ “نشست اساتید” و جدیدا “تشکّل اساتید” و ادامه چنین گروه هایی دور از ذهن نیست .

اگر وجود سلایق مختلف بر تابیده نشود ، و یکی حمایت شود و دیگری مورد بی مهری قرار گیرد ، این پرسش جا دارد که ؛ امکانات معنوی و مادی حوزه از قبیل تریبون و فیضیه ، که مال کل حوزه است و حوزه نیز ، متعلق به همه اساتید و فضلاء و طلاب است ، چطور یک “تشکّل” میتواند تجمع داشته باشد و دیگری نه ؟!

۶ ) راه این است ؛ “قاعده مند” کنید.

برای این مهم دو راه دارید :

یا ؛ فقط درب فیضیه را برای تجمعات کلان در سطح دینی و یا ملی باز کنید و نه امور جناحی و سلیقه ای سیاسی و فرهنگی ،

و یا ؛ پذیرای تجمع هر گروهی و جناحی که به حقانیت اسلام و اهل بیت (ع) اذعان دارد ، باشید.

اگر دومی است پس :

الف) اهداف فرا جناحی و سلیقه ای که منطبق بر عظمت اسلام ، روحانیت و مرجعیت است و هیچ تضادی با منافع ملی ندارد را نصب العین قرار دهید.

ب ) عدالت را در واگذاری عرصه و نیز دخالت های بیرون از حوزه رعایت کنید تا اگر بناست هر تفکری با پشتوانه بیرونی وارد شود ، همه تفکرات چنین باشد .

ج ) باید برگزارکننده گان مسئولیت عواقب آن بعهده داشته باشند.
نمیشود یک گروهی برای برقراری تجمعی ، پیامک ها دهد و برای تامین امکانات جلسه با داخل و خارج حوزه رایزنی کنند ، ولی وقتی رسوائی به بار میآید و به قول آن بزرگوار ؛ “فاجعه” رخ میدهد ، بکلی دیده نشود و غائب صحنه باشد!

با این یک مدیریت بجا و فراگیر است که ؛ گروه ها و تشکل ها ، قهرا به پاسخگوئی کشیده میشوند .

و البته اگر چنین مدیریت فراگیر و حساب کشی داشته باشیم ، بخش “تندرو” هم میتواند بعنوان “یک صدا” در کنار صداهای دیگر ، زمینه اظهار نظر و حضور داشته باشد.»

انتهای پیام