خرید تور تابستان ایران بوم گردی

شبکه دلالی مالی در رسانه‏‌ها

روزنامه‌ی سازندگی نوشت: «دارایی بانک‏ها و سپرده‏‌گذاران را برای رفع کسری بودجه مسدود کنید.» دو سال قبل این نقل‌قول از طرف همتی رئیس کل بانک مرکزی در رسانه‏‌ها منتشر شد. بانک مرکزی به سرعت طی اطلاعیه‌‏ای این اظهارنظر را «کذب» قلمداد کرد و برآمده از اقدامات «دلالان بازار» دانست. پنج روز قبل باز هم همین ادعا به نقل مصباحی‏‌مقدم در فضای مجازی منتشر شد. چند سایت خبری این ادعا را از قول خبرگزاری تسنیم منتشر کرده ‏بودند، اما در متن مصاحبه مصباحی مقدم و تسنیم، اشاره‏ مستقیمی به این موضوع نشده‏ بود.

همتی رئیس کل بانک مرکزی زمانی که شایعه شد بانک مرکزی پس از بلوکه کردن سپرد‏های مردم از آنها خمس و زکات کم می‏کند، گفته بود: «رسانه‌ها، در مورد مطالب کذبی که کراراً به نقل از اینجانب در فضای مجازی می‌چرخد، سؤال می‏کنند؛ مطالبی نظیر: اگر مجبور بشویم، سپرده‌های مردم را بلوکه می‌کنیم! یا قرار است‏ از سپرده‌های مردم در بانک‌های کشور خمس و زکات برداریم. پاسخ مشترک بنده به سوالات این بوده است که این شایعات نشانگر استیصال آنها و موفقیت تلاش‏های بانک مرکزی در خنثی کردن تلاش عوامل برهم‌زننده ثبات بازار پول و ارز و اقتصاد کشورمان است. مردم عزیز نیز اطمینان داشته باشند که بانک مرکزی محکم و استوار، سیاست‌های پولی و ارزی ثبات‌بخش خود را پیش خواهد برد.»

ماجرای جدید چیست؟

بلوکه کردن منابع مالی سپرده‏گذاران منجر به بروز نگرانی عمومی و انتقال دارایی‏ها از بانک‏ها به بازارهای موازی مانند طلا،‏ ارز و مسکن می‏شود. شبکه فعال رسانه‏ای تحت نفوذ جریان‏های دلالی مالی پیش از این تلاش کرده ‏بودند با گسترش این گمانه، وضعیت بازارها را بر هم بریزند. مصباحی‌مقدم پیش از این هم چندین اظهارنظر جنجالی در مورد وضعیت بانک‏ها کرده بود. مانند اینکه مدتی قبل گفته بود ۷۵ درصد سپرده‏های بانکی در اختیار ۱ درصد از جامعه است. وضعیت بازارها طی یک ماه گذشته و در پس تحولات بازار سرمایه در رکود قرار گرفته و به‌خصوص اینکه با افزایش قیمت‏ها در بازار مسکن، بخش مهمی از دارایی‏های مردم به سمت بانک‏ها هدایت شده ‏است. در این وضعیت فضاسازی‏های رسانه‏ای برای تغییر این شرایط صورت می‏گیرد.

دولت چقدر کسری بودجه دارد؟

در مورد رقم کسری بودجه گمانه‏زنی‏های متفاوتی صورت گرفته‏ است. برخی اقتصاددانان معتقدند که دولت در سال ۹۹ با کسری بودجه ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی مواجه است. عده‏ای دیگر با اضافه کردن هزینه‏های مواجهه با کرونا، این رقم را تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرده‏اند. حتی برخی تحلیل‏های بدبینانه این رقم را تا حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومان هم پیش‏بینی می‏کنند. این وضعیت می‏تواند با کمک‏های مالی دولت به صنایع و صنوف آسیب‌دیده از کرونا وخیم‏تر هم شود. اما با وجود این حجم از کسری بودجه، ادعایی در مورد بلوکه کردن منابع بانکی از سوی هیچ‏کدام از مسئولان رسمی نظام بانکی مطرح نشده ‏‏است. در قوانین نظام مالی هم این موضوع به طور کلی رد شده‏ و بانک‏ها اجازه بلوکه کردن منابع پیش از تاریخ مطرح‌شده در قراردادهایشان را ندارند. با این وجود وضعیت منابع در اختیار بانک‏ها چنان جذاب است که فضاسازی‏های رسانه‏ای را به دنبال می‏آورد. هادی حق‏شناس اقتصاددان هم مدتی قبل در گفت‏وگویی با تجارت‌نیوز، به طور کلی این ادعا را رد کرده ‏بود: «بلوکه‏شدن پول مردم از لحاظ قانونی امکان‏پذیر نیست؛ چرا‌که سپرده‏های مردم نزد بانک امانت است و اتفاقا بانک مرکزی در حمایت از سپرده‏های بانکی مردم از بانک‏ها ذخیره قانونی می‏گیرد؛ به‏ طوری که نرخ ذخیره قانونی ١٠‏درصدی به بانک مرکزی به‌‏عنوان پشتوانه‏ای سپرده می‏شود. این ذخیره قانونی برای آن است که مردم هر زمان خواستند به سپرده‏هایشان دسترسی داشته باشند. موضوع بلوکه‏شدن حساب‏های مردم به ‏طور کلی معنا و مفهومی ندارد، چرا که امن‏ترین مکان برای نگهداری پول بانک است و هم دسترسی آسانی دارد و هم هزینه زیادی را به دنبال ندارد. بنابراین این موضوع نه به نفع مردم و نه به نفع شبکه بانکی است و کسانی که این شایعات را رواج می‏دهند، به دنبال تخریب فضای اقتصادی کشور و گرفتن ماهی از آب گل‏آلود هستند. همچنین باید در نظر داشت با این‏که در سال‏های ٩١ و ٩٢ یا ٧٤ و ٧٥ که در کشور بالاترین تورم‏ها را تجربه کردیم، باز هم مردم پولشان را نزد بانک‏ها نگهداری می‏کردند و به چنین اقدامی دست نزدند. اگر افراد سرمایه خود را نزد بانک‏ها سپرده می‏کنند به معنای کارآمدی نظام بانکی نیست؛ چرا‌که همچنان نظام بانکی ما نیاز به اصلاح دارد.» بر این اساس حتی در صورتی که مصباحی‌مقدم یا همتی هم در مورد سپرده‏های موجود در بانک‏ها اظهارنظری کرده ‏بودند، باز هم امکان برداشت آنها وجود نداشت.

چقدر پول در بانک‏هاست؟

طی یک سال گذشته پایه پولی ۲۸ درصد و میزان سپرده‏های مردم در بانک‏ها ۷ درصد افزایش یافته ‏است. این درحالی است که نرخ بهره‏بانکی کاهش پیدا کرده ‏است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‏دهد: «مانده سپرده‏های بخش غیردولتی نزد بانک‏ها و موسسات اعتباری غیربانکی به ۱۹۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال گذشته ۲۵.۱ درصد افزایش داشته است. حجم سپرده‏های بخش غیردولتی نزد بانک‏ها و موسسات اعتباری غیربانکی در خردادماه سال گذشته، ۱۵۴۲ هزار میلیارد تومان بوده و در پایان سال گذشته نیز به ۱۸۲۸ هزار میلیارد تومان رسید. این آمار حاکی از رشد ۵.۶ درصدی سپرده‏های بانکی غیردولتی نسبت به پایان سال گذشته است. بر اساس این آمار، از مجموع ۱۹۳۰ هزار میلیارد تومان سپرده‏های بخش غیردولتی نزد بانک‏ها، ۲۶۰ میلیارد تومان سپرده‏های دیداری، ۱۵۳۰ میلیارد تومان سپرده‏‌های سرمایه‏‌گذاری مدت‏دار، ۱۰۵ میلیارد تومان سپرده قرض‏الحسنه و ۳۳ میلیارد تومان مربوط به سایر سپرده‌‏ها بوده است.» این اطلاعات نشان می‏دهد اصلی‏ترین بخش از منابع مالی شهروندان در بانک‏ها ذخیره سرمایه‏گذاری شده ‏است. ریزش شاخص بورس طی یک هفته گذشته و افزایش گمانه‏ها در مورد عقب‏گرد بازار سرمایه هم موجب می‏شود تا انگیز‏ها برای ذخیره منابع در بانک‏ها به نسبت دیگر بازارهای مالی شدت پیدا کند. این در حالی است که پیش‏بینی می‏شد با کاهش نرخ سود بانکی،‏ وضعیت سرمایه‏‌گذاری در بانک‏ها به نسبت گذشته تغییر پیدا کند.

بازارهای مالی چقدر جذابیت دارند؟

آیا شبکه‌‏های دلالی مالی در ایران آنقدرها قدرت دارند که با فضاسازی رسانه‏ای جریان انتقال پول را تغییر دهند؟ در مورد این پرسش هیچ مستند محکمی وجود ندارد. ولی پیش از این حداقل در مورد قیمت‏گذاری دلار در اوج بحران ارزی،‏ شبکه دلالی به رسانه‌‏ها دسترسی پیدا کرد و با این ابزار به روند قیمت‏گذاری‏ها جهت داد. پس از آن در مورد موضوعات دیگر مانند فعالیت چند صرافی در دبی هم از این ابزار بارها استفاده شد. در حال حاضر هم به نظر می‏رسد که تعداد قابل‌توجهی کانال تلگرامی در حال فعالیت در زمینه بازارهای مالی هستند. یک مقام آگاه در دولت به سازندگی گفته است که بیش از ۲ هزار کانال با انتشار اخبار جعلی در بزنگا‏ه‏های مختلف در تلاش برای تاثیرگذاری در روند حرکتی بازارها هستند. هرچند صحت این ادعا هنوز از سوی نهادهای رسمی تایید نشده، ولی به نظر می‏رسد جریان رسانه‏ای مخالف دولت و به‌خصوص دلالان در پیوندی ناگهانی در حال برهم‌زدن نظم اقتصاد ایران هستند. به‌خصوص این اقدامات در مورد انتشار اطلاعاتی در مورد قیمت کالاهایی مانند طلا، ‏سکه و دلار به شدت فعال است. خروج دارایی‏های مردم از بانک‏ها ضمن آنکه موجب رونق بخشیدن به بازارهای موازی می‏شود، نوعی بحران امنیتی را نیز در کشور دامن می‏زند. این نوع فعالیت‏ها از زمانی شدت گرفت که میزان بازدهی بازارهای سکه و دلار به شدت کاهش یافت و در مقابل آن، بازار سرمایه به بازدهی ۷۵ درصدی تنها طی ۴۰ روز ابتدای امسال رسید. با ادامه این وضعیت پیش‌بینی می‏شود که موج‏سازی‏های رسانه‏ای در مورد وضعیت عمومی بازارها نیز با شدت بیشتری ادامه پیدا کند.

انتهای پیام

بانک صادرات

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا