تحلیلی بر قیمت بنزین

سهیل عمرانپور در یادداشتی ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «تحلیلی بر قیمت بنزین» نوشت:

از زمان قدیم، خصوصا از انقلاب صنعتی به بعد،مسئله انرژی (تجدید پذیرتجدید ناپذیر) و زیر مجموعه آن یعنی مسئله سوخت (جامدمایع_گاز)، یکی از مباحث استراتژیک و کاربردی حکومت‌ها به شمار می رود. از جمله حامل های انرژی می توان به نفت، گاز، آب، برق، خوراک پتروشیمی و… اشاره کرد که قصد بر آن است که به چالش‌برانگیزترین آنها یعنی بنزین بپردازیم.‌

تمرکز اصلی بحث بر کالای بنزین است که هم از لحاظ طبیعی و هم از لحاظ اقتصادی کشور را دچار چالش کرده.

حال پرسش اصلی اینجا مطرح است که آیا این کالا باید گران شود یا ارزان؟ علت چیست؟

با توجه به اینکه کشور ما دارای منابع طبیعی نفت است، این گمان برای عموم ایجاد می‌شود که استخراج و مشتق‌گیری از آن برای ما کم هزینه است، پس دلیلی بر گرانی آن و توجیه‌گری نیست.

از طرفی کشور ما با پدیده تورم و شدت بالای آن مواجه است. در مباحث اقتصادی بیان می‌شود که یکی از راه‌های کم کردن تاخت و تاز تورم، به کارگیری سیاست‌های انقباضی است؛ به این معنا که در حالت تورم، باید مقدار پول در دست مردم و نقدینگی پایین بیاید تا از شدت تورم کم شود.

همانطور که بیان گردید کشور دارای منابع نفتی است، اما فرایند استخراج آن و رساندن آن به برج تقطیر و گرفتن مشتقات از آن، کار کم هزینه‌ای برای دولت نیست؛ خصوصا برای سوختی مثل بنزین، که بعد از مرحله اول تقطیر، به بنزین کثیف تبدیل می‌شود و هنوز قابل استفاده در خودرو نیست و نیازمند مرحله پاکسازی است.

بررسی سود و زیان گرانی بنزین

اگر این کالا را با نرخ ارزان عرضه کنیم، سود و زیان‌های خاص خود را دارد. یکی از مزایای این عمل، رضایت عموم است. وقتی بنزین که پر مصرف‌ترین سوخت به حساب می آید، ارزان شود، اکثریت مردم ابراز رضایتمندی می‌کنند. اما پشت پرده از چه قرار است؟

هنگامی که دولت کالای بنزین را با نرخی پایین‌تر از هزینه استخراج و رساندن به جایگاه سوخت، عرضه کند، با توجه به بدیهی‌ترین اصل اقتصادی که بیان می دارد: «فزونی هزینه از میزان درآمد، موجب زیان است»،دولت با ضرر گسترده‌ای در این امر مواجه می‌شود و توان جبران را نخواهد داشت و محتملا با کسری رو به رو شود.

از طرف دیگر، وقتی با این عمل به سیاست اقتصادی مذکور عمل نشود و چه بسا خلاف آن عمل شود، نمی‌توان انتظار داشت که توازن ایجاد کرد.

در حیطه زیست محیطی، هنگامی که بنزین با نرخ پایین‌تری عرضه شود، محدودیت‌ها و نگرانی‌هایی که مربوط به زمان گرانی آن بود برداشته، و به تبع آن شاهد خواهیم بود که به سبب افزایش تردد و به دنبال آن افزایش آلودگی، باید به جای نام بردن از ۳ کلانشهر آلوده از چند استان دیگر هم نام برد.

روی دیگر سکه…

وقتی دولت بنزین را با قیمت تصحیح شده (قیمتی که بتواند هزینه را با درآمد جبران کند)، در بازار عرضه کند، تبعاتی دارد من جمله
شروع نارضایتی‌های گسترده و در قالب‌های متفاوت را شاهد می‌باشیم.

از سوی دیگر، حمل و نقل بار به شیوه جاده‌ای دچار نوسانات می‌شود، به خصوص اینکه در کشور ما ارسال بار و محصولات به روش جاده‌ای فوق العاده رواج دارد. این امر نهایتا به خاطر کاهش و اعتصابات حمل و نقلی، می‌تواند به بازار کالاها صدمه وارد کرده و عرضه و تقاضا را از حالت بالانس و توازن خارج کند. این نارضایتی در مشاغلی چون رانندگان تاکسی، صیادها و… قابل مشاهده خواهد بود.

آن سوی داستان…

تصحیح قیمت بنزین ما را به سمت انجام سیاست انقباضی برده و از مقدار نقدینگی و پول در دست مردم تا حدی کم کرده و اقتصاد را به سمت توازن می‌برد و این یعنی کاهش شدت تورم هرچند ۱ درصدی.

نقد هایی بر تصحیح قیمت بنزین می‌شود
برای مثال:

• تصحیح قیمت بنزین می‌تواند به دهک های پایین جامعه آسیب وارد کند.

در پاسخ می‌توان گفت اصل قضیه این است که اگر آسیبی وارد شود بر دهک‌های میانی وارد می‌شود و نه بر دهک‌های پایین؛ چرا که معمولا دهک‌های پایین متاسفانه دارای وسایل نقلیه پر مصرف نیستند. دهک‌های بالا هم که توانایی تامین آن را دارند و این فشار و آسیب نهایتا متوجه قشر و دهک میانی است. همینطور دولت می‌تواند با توجه به درآمدی که از تصحیح بنزین به دست می آورد، علاوه بر جبران هزینه های خود، یارانه‌های کمکی نیز برای دهک میانی و حتی پایین، تامین کند تا از آسیب‌های جدی تر جلوگیری شود.

نتیجتا می‌توان بیان نمود که تصحیح قیمت بنزین، با فرایندهای علوم اقتصادی تطابق کامل داشته و می‌توان امید داشت که این امر شدت تورم را تا حدی کاهش دهد.

انتهای پیام