کردزنگنه: دولت از تورم، مالیات می‌گیرد
سعیده شفیعی، انصاف‌نیوز: کلیات لایحه‌ی بودجه‌ی سال آینده به عنوان اولین سند تدوین شده در دولت سیزدهم، با تمام حواشی در مجلس شورای اسلامی به صورت مشروط تصویب شد. بر اساس این لایحه، درآمدهای مالیاتی با رشد 62 درصدی به 527 هزار میلیارد تومان رسیده است که انتقادات زیادی را از سوی اقتصاددانان در پی داشته است. انصاف نیوز با «غلامرضا حیدری‌کرد زنگنه» رئیس اسبق سازمان امور مالیاتی و سازمان خصوصی‌سازی در این مورد به گفت‌و‌گو نشسته است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
اهمیت نظام مالیاتی
مالیات قسمتی از درآمد یا دارایی افراد است که به موجب قوانین و به‌منظور پرداخت مخارج عمومی، اجرای سیاست‌های مالی و حفظ منابع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور، به وسیله اهرم‌های اداری و اجرایی دولت وصول می‌شود. اهمیت نظام مالیاتی در اقتصاد بر کسی پوشیده نیست. امروزه سیستم مالیاتی علاوه بر تامین بخش مهمی از درآمدهای دولت، وظیفه‌ی تخصیص بهینه منابع، برقراری عدالت اجتماعی و شفافیت اقتصادی را نیز بر عهده دارد که گاه این سه وظیفه‌ی اخیر از بحث درآمدی نیز پیشی می‌گیرند. از این‌رو هر گونه مشکلی در این خرده‌نظام می‌تواند بر سایر خرده‌نظام‌ها و در نهایت بر سیستم اقتصادی و اجتماعی هر کشور تاثیرگذار باشد.
رشد 62 درصدی درآمد مالیاتی
بررسی لایحه پیشنهادی بودجه در بخش درآمدهای مالیاتی نشان می‌دهد درآمدهای مالیاتی در قانون بودجه ۱۴۰۰ حدود ۳۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است که با رشد 62 درصدی به 527 هزار میلیارد تومان در لایحه‌ی بودجه سال 1401 رسیده است. این رقم، حدود 40 درصد از منابع بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد.
نکته‌ی قابل توجه در بخش درآمدهای مالیاتی دولت، افزایش 127 درصدی مالیات بر شرکت‌ها (اشخاص حقوقی) و رشد 97 درصدی مالیات بر مشاغل و اصناف است که به طور مستقیم، تولید و اشتغال در سطوح خرد و کلان را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد. در صورت تصویب لایحه بودجه، فشار مضاعفی به اشخاص حقیقی، شرکت‌ها و بنگاه‌های تولیدی وارد خواهد شد.
از دیگر سو، علی‌رغم تمامی شعارهای دولت سیزدهم مبنی بر توجه به اقشار کم‌درآمد، در سند بودجه به نظر می‌رسد اقشار پردرآمد مورد توجه بیشتر دولتمردان قرار گرفته‌اند. به عنوان نمونه، مالیات بر ثروت که یکی از پایه‌های مناسب مالیاتی برای درآمدزایی همراه با برقراری عدالت است، با کاهش 19 درصدی (حدود 30 درصد کمتر از نرخ تورم رسمی) مواجه شده و به 27 هزار و 500 میلیارد ریال رسیده است.
مالیات تورمی
به طور کلی، رشد درآمدهای مالیاتی از نرخ تورم رسمی اعلام شده (حدود 50 درصد) توسط دولت 12 واحد درصد بیشتر است و از‌این‌رو نگرانی‌های بسیاری را در بین فعالان اقتصادی به وجود آورده است. «غلامرضا حیدری‌کردزنگنه» رییس اسبق سازمان امور مالیاتی، معتقد است تحت این شرایط رکود تورمی، قطعا افزایش مالیات‌ها وضعیت مردم و فعالان اقتصادی را وخیم‌تر می‌کند و درنهایت این درآمدها محقق نخواهند شد. او می‌گوید: در شرایط رکودی، سیاست‌ها باید انبساطی باشند؛ چه پولی و چه مالی، اما افزایش مالیات‌ها سیاست انقباضی است و به رکود دامن می‌زند.
رییس اسبق سازمان امور مالیاتی به انصاف‌نیوز می‌گوید: در سیاست‌های که در بودجه‌ی کل کشور لحاظ می‌شود، معمولا در چنین شرایطی (رکودی)، دولت هزینه‌های زیربنایی و عمرانی خود را گسترش می‌دهد و ازدیگرسو، باید سرمایه‌گذاری را از سوی بخش خصوصی هم تشویق کند. بنابراین دولت‌ها برای تحقق این شرایط، باید یا مالیات‌ها را ببخشند یا آن را کاهش دهند اما دولت سیزدهم به جای این سیاست، در بودجه‌ی سال آینده مالیات‌ها را بیش از 60 درصد رشد داده است.
او ادامه می‌دهد: این مساله در سطح جهان هم مسبوق به سابقه است. به عنوان مثال در زمان بحران مالی سال 2008، دولت اوباما در آمریکا، 24 میلیارد دلار از مالیات‌ها را بخشید، به دلیل این که قصد داشت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی رشد کند.
نگاه درآمدزایی به مالیات‌ها
رییس اسبق سازمان امور مالیاتی معتقد است: اگر چه استدلال دولت برای افزایش درآمدهای مالیاتی، عدم تحقق درآمدهای نفتی به دلیل تحریم‌هاست اما باید توجه داشت که نگاه کردن از بُعد درآمدزایی مالیات‌ها، بسیار خطرناک است. مالیات به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع مالی دولت، نقش بسزایی در رشد اقتصادی و توزیع درآمد ایفا می‌کنند اما مالیات‌ها ابزار سیاست مالی (برای افزایش اشتغال، کاهش تورم، افزایش صادرات و سرمایه‌گذاری) هستند؛ گر چه در کشور ما فقط از منظر درآمدزایی برای دولت مورد توجه قرار گرفته‌اند.
کردزنگنه می‌افزاید: در ایران، دولت خودش مهم‌ترین عامل ایجاد تورم است و از مردم مالیات تورمی می‌گیرد؛ درواقع از تورمی که خودش ساخته، کسب درآمد می‌کند.
هزینه بالای مالیات بر خانه‌های خالی
طبق لایحه بودجه‌ی سال ۱۴۰۱، دولت از واحدهای مسکونی و باغ‌ویلاهای بالای ۱۰ میلیارد تومان، مالیات بر دارایی خواهد گرفت و درآمدی که از این محل برای خود پیش‌بینی کرده، ۷۰۰ میلیارد تومان است. کردزنگنه در این رابطه به انصاف‌نیوز می‌گوید: بحث مالیات بر خانه‌های لوکس و خالی به نظرم تنها شعاری است و امکان تحقق آن وجود ندارد؛ چرا که 10 میلیارد تومان رقم زیادی برای یک خانه در شهرهای بزرگ نیست و از طرف دیگر حتی اگر این طرح اجرا هم شود، هزینه‌های وصول و اجرای این پایه‌ی مالیاتی بسیار بالاست. یکی از اصول مالیاتی این است که هزینه‌های وصول مالیات باید کمتر از درآمد مالیاتی باشد که این اصل در مالیات بر دارایی صادق نیست.
انتهای پیام
