تامین سرمایه چیست؟ چگونه انجام میشود؟
به گزارش دنیایاقتصاد، طبق بند «۱۸» ماده «یک» قانون بازار اوراق بهادار ایران، شرکت تامین سرمایه شرکتی است که بهعنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایهگذاران فعالیت میکند و میتواند فعالیتهای کارگزاری، معاملهگری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیرهنویسی، تعهد پذیرهنویسی و فعالیتهای مشابه را با اخذ مجوز از «سازمان» انجام دهد. در ایران این شرکتها به صورت مستقل و با مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار و تحت نظارت آن فعالیت دارند. خدمات تامین مالی شرکتها، مدیریت دارایی و مشاوره مالی، سه حوزه اصلی فعالیت این شرکتهاست. این شرکتها بهعنوان بازوهای تامین سرمایه پروژهها و شرکتها از طریق بازار سرمایه شناخته میشوند و در این راستا از ابزارهای مالی مختلفی استفاده میکنند.
در سالهای اخیر، سهم تامین سرمایه از بازار سرمایه متناسب با عمق بازار سرمایه در اقتصاد ایران محدود بوده است؛ اما با افزایش حجم بازار سرمایه، شرکتهای تامین سرمایه نیز نقش بیشتری در تامین مالی داشتهاند. بیشتر شرکتهای تامین سرمایه به بازار سرمایه وارد شدهاند و سهام آنها در این بازار مورد معامله سهامداران قرار میگیرد. در حال حاضر در کشور ۹شرکت تامین سرمایه فعالیت میکنند که از میان آنها امین، نوین، بانک ملت، امید و لوتوس در بورس پذیرفته شدهاند. همچنین پذیرهنویسی تامین سرمایه دماوند به پایان رسیده و در انتظار کشف قیمت در بازار پایه فرابورس است.
عملکرد تامین سرمایهها در جهان
ماهیت شکلگیری این صنعت بر اساس انتخاب ابزارهای صحیح و مناسب تامین مالی و ارائه خدمات مشورتی در زمینه امور مالی و سرمایهگذاری بنا شده است. به عبارت دیگر، شرکتهای تامین سرمایه، شرکتهایی هستند که بهعنوان پذیرهنویس یا نماینده شرکتها و شهرداریها به انتشار اوراق بهادار آنها اقدام میکنند. این شرکتها همچنین وظایف کارگزار معاملهگر را انجام میدهند، برای اوراق بهادار منتشرشده بازار فراهم میکنند و خدمات مشاورهای به سرمایهگذاران ارائه میدهند. این شرکتها در تسهیل فرآیند ادغام و تملیک شرکتها، عرضه خصوصی اوراق بهادار و تجدید ساختار شرکتها نقش عمدهای دارند. در حال حاضر، درآمد شرکتهای تامین سرمایه در جهان به دلیل کاهش درآمدهای حاصل از ادغام و تملیک و معاملات سهام در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ معادل ۱۱درصد کاهش داشته، این در حالی است که اقتصاد نوظهوری چون سنگاپور با رشد درآمد ۲۲درصدی توانسته است در کسب درآمد پیشرو باشد.صنعت تامین سرمایه در ایران عمر کوتاهی دارد. اولین تامین سرمایه ایران با نام تامین سرمایه امین، در سال ۱۳۸۷ شروع به کار کرد. تامین سرمایهها در ایران بیشتر در حوزه انتشار اوراق بدهی فعال هستند. عمده درآمد شرکتهای تامین سرمایه از چهار فعالیت اصلی درآمد پذیرهنویسی، درآمد مربوط به خدمات بازارگردانی، درآمد مربوط به سرمایهگذاری در اوراق بهادار و سپرده بانکی و درآمدهای حاصل از ارکان صندوق است. مدیریت ثروت از سوی نهادهای مالی به صورت سنتی در ایران شامل صندوقها، شرکتهای سرمایهگذاری و سبدگردانها میشود. خدمات ارائهشده در حوزه مدیریت ثروت در ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار محدود است و فرصت توسعه بزرگی در این بخش در کشور وجود دارد. صنعت تامین سرمایه کشور در روند رشدی پرشتاب قرار دارد که نشاندهنده چشمانداز مثبت و رو به رشد این صنعت است. تامین مالی انجامشده از طریق بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹ تقریبا برابر با ۴۴۷۱هزار میلیارد تومان بوده که حدود ۵۱درصد آن از نوع سرمایهای و ۴۹درصد آن از نوع ابزارهای تامین مالی است. طی سال ۱۳۹۸ میزان عرضه اولیه در سهام شرکتها در بورس و فرابورس فقط ۳۰۷هزار میلیارد تومان بوده که سهم آن از کل تامین مالی بازار سرمایه در این سال، برابر ۷درصد است. بعد از تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی با سهم مشارکت ۷/ ۵۰درصدی، دو بخش افزایش سرمایه شرکتهای سهامیعام با سهم مشارکت ۱/ ۲۲واحد درصدی و افزایش سرمایه شرکتها از طریق تجدید ارزیابی دارایی با سهم مشارکت ۶/ ۲۱واحد درصدی، بیشترین تاثیر را در افزایش ۱۵۹۰درصدی تامین مالی بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ داشتهاند. در سال ۲۰۲۰ سهم اوراق بدهی از تامین مالی در جهان ۹۷درصد و در ایران ۴۹درصد بوده که این سهم در ایران نسبت به جهان بسیار پایینتر است. ولی پیشبینی میشود در آینده نزدیک این نسبت تعدیل یابد و سهم بیشتری از تامین مالی کشور داشته باشد.
شرکتها
همانطور که گفته شد، در حال حاضر در کشور ۹شرکت تامین سرمایه در حال فعالیت هستند که پنجشرکت از میان آنها شامل امین، نوین، بانکملت، امید و لوتوس در بورس پذیرفته شدهاند. میانگین نسبت قیمت به سود این شرکتها به ۴/ ۱۴واحد رسیده که نزدیک به دو برابر متوسط کل بازار است. در جدول گزارش این شرکتها از نظر ارزش بازار و نسبت P/ E مورد مقایسه قرار گرفتهاند. شرکت تامین سرمایه امین با نماد «امین» در سال ۹۹ در فهرست نمادهای بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران قرار گرفت. سال مالی این شرکت منتهی به شهریور است. مطابق با صورتهای مالی دوره مالی سهماهه منتهی به ۳۰ آذرماه ۱۴۰۰ از ۲/ ۲هزار میلیارد تومان دارایی جاری شرکت حدود ۲هزار میلیارد تومان (۹۲درصد) در انواع اوراق بهادار، صندوقهای سرمایهگذاری و گواهی سپرده بانکی سرمایهگذاریشده است. مابقی دارایی جاری این شرکت در حسابهای شرکت نزد بانکها برای ایفای تعهدات روزانه سپرده شده است. شرکت تامین سرمایه امین مدیریت هفتصندوق سرمایهگذاری با ارزش ۹/ ۱۰هزار میلیارد تومان را برعهده دارد. سهم این شرکت در بازارگردانی اوراق بدهی سال مالی منتهی به شهریور (۱/ ۱۵هزار میلیارد تومان) بیش از بقیه شرکتهای همگروه بوده است. این شرکت در سال مالی یادشده به میزان ۶۶۷میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که اقلام اصلی آن شامل تعهد پذیرهنویسی (۲۷۳میلیارد تومان) و بازارگردانی اوراق (۳۱۲هزار میلیارد تومان) میشود. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل به میزان ۱۶۵درصد رشد کرده است. شرکت تامین مالی امید هم که سال مالی آن منتهی به آذرماه است، در مقایسه با سال مالی گذشته در درآمدهای عملیاتی خود ۹۲درصد رشد داشته است. جمع درآمدهای عملیاتی این شرکت ۶۴۹میلیارد تومان بوده که بیشتر آن (۵۲۵میلیارد تومان) از سود سرمایهگذاری و بازارگردانی (۲/ ۷۲میلیارد تومان) به دست آمده است. سود هر سهم این شرکت ۵۰۰ریال بوده که نسبت به رقم ۶۲۲ریالی سال گذشته کاهش یافته است. شرکت تامین سرمایه بانک مسکن اولین و تنها تامین سرمایه تخصصی در کشور است و مالکیت ۱۰۰درصد سهام آن به طور مستقیم وغیرمستقیم متعلق به گروه مالی بانک مسکن است. درآمدهای عملیاتی این شرکت در سال مالی منتهی به ۳۰ شهریور ۲۶۰میلیارد تومان بوده است. این رقم در سال مالی قبل ۱۴۶میلیارد تومان بود. اقلام اصلی این درآمد شامل مدیریت صندوق (۷۱میلیارد تومان)، تعهد پذیرهنویسی (۹/ ۴۹میلیارد تومان) و بازارگردانی (۶/ ۳۳میلیارد تومان) میشود. سال مالی شرکت تامین سرمایه لوتوسپارسیان هم منتهی به دیماه است. این شرکت در ۹ماه منتهی به مهر به میزان ۶/ ۹۹۱میلیارد درآمد عملیاتی کسب کرده که ۸۵/ ۴۰درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. این شرکت در دوره ۹ماه منتهی به ۳۰ مهرماه ۱۴۰۰ به ازای هر سهم ۵۳۵ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱/ ۱۳درصد کاهش داشته است. در ۱۲ماه سال مالی گذشته درآمد عملیاتی لوتوس ۱۰۰۸میلیارد تومان بود که به ازای هر سهم ۹۰۸ریال سود شناسایی کرد. شرکت تامین سرمایه بانکملت در دوره ۹ماهه منتهی به ۳۰ آذرماه ۱۴۰۰ به ازای هر سهم ۳۴۴ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۹۹/ ۲درصد افزایش داشته است. درآمد عملیاتی این شرکت طی این دوره ۴۰۷میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶/ ۰درصد کاهش یافته است. شرکت تامین سرمایه نوین نیز در دوره ۹ماهه منتهی به ۳۰ آذرماه ۱۴۰۰ به ازای هر سهم ۵۷۳ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۱/ ۲۵درصد افزایش داشته است. درآمد عملیاتی این شرکت طی این دوره ۹۳۴میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۶درصد رشد کرده است.
انتهای پیام
