مفاهیم اخلاقی، فضای مجازی و سیره پیامبر

به گزارش انصاف نیوز، محمدصادق افراسیابی، مدرس دانشگاه در یادداشتی نوشت:

همه ما کمابیش می‌دانیم بهترین الگو برای هر فرد مسلمان پیامبر اعظم(ص) است؛ به طور حتم این آیه شریف، بارها به گوشمان خورده است که «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ؛ قطعاً رفتار رسول خدا(ص) سرمشق مناسبی برای زندگی شما است (احزاب/ 21)» از این منظر، فرارسیدن ایام سوگواری رحلت حضرت محمد(ص) فرصتی است برای تعمق هرچه بیشتر در سیره ایشان و تعمق در سبک زندگی نبوی. از سوی دیگر با توجه به اینکه جامعه فعلی ما با مسائل فراوانی روبرو است، مراجعه و بازگشت به شیوه زندگی ایشان می‌تواند پاسخگوی بسیاری از نگرانی‌های دلسوزان فرهنگ و جامعه باشد.

یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر با توسعه رسانه‌های مجازی ذهن بسیاری از اندیشمندان عرصه فرهنگ و ارتباطات را به خود مشغول ساخته است، شیوه‌های ترویج اخلاق رسانه‌ای و تکیه بر رعایت حدود الهی در پیام‌رسانی از سوی رسانه‌های جمعی است. در این‌باره پیامبر اکرم(ص) صداقت در گفتار و ثبات در رفتار پسندیده را اولین درس پیام‌رسانی برشمرده و همواره با تاکید بر آیه 44 سوره بقره و آیه 2 سوره صف سفارش می‌کردند این طور نباشد که مردم در رفتار و گفتار مبلغان و پیام‌رسانان جامعه اسلامی تناقض ببینند.

از این نگاه اگر در برخی موارد در جامعه امروز شاهد هستیم که رسانه‌ای در مقطعی از زمان به دلیل حمایت از تفکر حزب یا گروه سیاسی مطبوع خود به حمایت از رفتار هم‌طیفان خود پرداخته و در مقطع دیگر، گاهی حتی با فاصله زمانی بسیار کوتاه اگر همان رفتار از سوی دیگران تکرار شود آن‌را سرزنش می کند، طبیعتاً این امر برخلاف اخلاق پیام‌رسانی از منظر پیامبر اسلام(ص) است و نوعی قدرت‌طلبی مذموم دنیایی را به نمایش می‌گذارد. پس به جا است که رسانه‌های جمعی در جامعه ما به عنوان مهمترین پیام‌رسانان جامعه اسلامی بدون در نظر گرفتن منافع سیاسی به نقد و بررسی مسائل بپردازند تا هم از بروز و ظهور آسیب‌های غیراخلاقی پیش‌گیری نمایند و هم در درازمدت اعتماد مخاطبان را نسبت به خود از دست ندهند.

نگارنده اعتراف می‌کند که موضوع بازتولید مفاهیم اخلاقی در فضای مجازی از منظر پیامبر به بیان این نکته اخلاقی خلاصه نمی‌شود و موارد دیگری هم وجود دارد که به مصداق خیرالکلام ما قل و دل در این فرصت به همین مقدار اکتفا شده و انشاء‌الله سایر مسائل در فرصت‌های آتی به تفصیل بیان خواهد شد.

انتهای پیام