مشکل چیست؟ | صادق زیباکلام

صادق زیباکلام طی یادداشتی در آرمان ملی نوشت: همه شواهد و قراين حکايت از آن دارد که اروپايي‌ها و آمريکايي‌ها بعد از بيش از يک سال و نيم مذاکره حاضرند امتيازهايي را بدهند و در مقابل انتظارات و توقعاتي که از ايران دارند را بر روي کاغذ آورده‌اند. اما مشکل چيست که نمي‌توانيم تصميم بگيريم؟ البته تهران نمي‌گويد که ما نمي‌توانيم تصميم بگيريم بلکه مي‌گويد که ما بايد منافع اقتصادي و سياسي‌مان تامين شود. واقعيت امر بر آن است که به نظر مي‌رسد مشکل امروز ايران همان مشکلي است که باعث شد برجام 1394 به نتيجه نرسد. چنانکه آن زمان هنوز جوهر انعقاد برجام خشک نشده بود که برخي اقدامات داخلي باعث به وجود آمدن شرايط ناپايدار در توافق شد. هر چند که ايران پس از آن نيز همواره به وظايف و تعهدات خود در قالب برجام ادامه داد و در نتيجه هم اين آمريکا بود که به‌طور يکجانبه با نقض برجام و قطعنامه 2231 از توافق هسته‌اي خارج شد. پس از آن نيز ايران گام‌هاي عقب نشيني خود را برداشت و اين پيام را به دنيا فرستاد که اگر روند امور به همين گونه بخواهد پيش برود برجام ديگري در کار نيست و اگر طرفين برجام به احياي آن و توافق مي‌انديشند بايد در چارچوبي مشخص و بر پايه خواسته‌هاي قانوني ايران پاي ميز مذاکره بيايند. اکنون نيز دقيقا همان مشکل 1394 وجود دارد و معلوم نيست که آمريکايي‌ها و اروپايي‌ها چه ميزان به تعهدات و وظايف خود در قبال توافقي که در وين منعقد مي‌کنند عمل خواهند کرد. قدر مسلم ايران بايد امتيازات اوليه را به‌دست آورد، فروش نفتش آزاد شود و مجددا از سيستم سوئيفت استفاده ببرد. لذا مشکل اساسي اين است که طرف غربي چه امتيازاتي مي‌دهد و در ازاي آن چه امتيازاتي را مطالبه خواهد کرد. مشکل ايران در رسيدن به توافق رعايت خطوط قرمز و حرکت بر اساس منافع ملي و پس از آن دوران پسا توافق است که غربي‌ها در آن دوران چگونه رفتار خواهند کرد. آيا باز هم مانند سابق رفتاري خارج از تعهدات و وظايف خود خواهند داشت و در نهايت اين توافق را نيز به سر نوشت برجام 1394 دچار خواهند کرد يا اينکه رويکرد ديگري پيش خواهند گرفت و برجام روند عادي خود را طي خواهد کرد. قطعا اگر غربي‌ها رويکرد خود را تغيير ندهند طولي نخواهد کشيد که اين توافق احتمالي در وين نيز به سرنوشت توافق برجام در سال 1394 دچار خواهد شد. لذا براي رسيدن به توافق بايد منافع ملي و خواسته‌هاي ايران تامين شود.