یک نفر | دولتمردان رجایی و باهنر این روزها چه میکنند؟
بسیاری از مردان باقیمانده از کابینه شهیدان رجایی و باهنر با گذشت سالها هنوز دستی برآتش سیاست دارند و برخی هم تنها از دور نظارهگر تغییر و تحولات سیاسی هستند و فضای علمی را برگزیدهاند.
لیلا شریف در خبرآنلاین نوشت: قوه مجریه از دولت موقت بازرگان تا دولت میرحسین موسوی، فراز و نشیبهای بسیاری برای انتخاب و حضور دولتمردان به خود دیده است.
دولت موقت بازرگان، دولتی بود که به دلیل برگزار نشدن انتخابات ریاست جمهوری و مجلس و همچنین تدوین نشدن قانون اساسی، در همان روزهای اول بعد از انقلاب به حکم امام خمینی، قبول مسئولیت کرد تا به طور موقت سکان قوه مجریه را به دست بگیرد.
اما استعفا مهدی بازرگان در آبان سال ۵۸ از این سمت موجب شد تا عمر دولت موقت، زودتر از آنچه مدنظر بود به پایان برسد، به همین دلیل مسئولیت این قوه برای مدتی به شورای انقلاب واگذار شد. کابینه شورای انقلاب نیز طبق روال مشخص شده پس از آنکه همهپرسی قانون اساسی در ۱۲ آذر ،انتخابات ریاستجمهوری در بهمن سال ۱۳۵۸ برگزار شد و همچنین بعد از مشخص شدن ترکیب مجلس در هفتمین روز خرداد سال ۵۹ به فعالیت خود پایان داد.
*دولت اول و اختلافات بیپایان بنی صدر با رجایی
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری موجب کسب پیروزی برای بنی صدر و انتخاب او به عنوان نخستین رئیس جمهور کشورمان بعد از انقلاب شد. پس از انتخاب رئیس جمهور نوبت به معرفی نخست وزیر رسید، اتفاقی که با اختلاف نظرهای میان مجلس و بنی صدر همراه گشت. این اختلاف به نحوی بود که با وجود گذشت زمانی طولانی از انتخاب رئیس جمهوری، هنوز قوه مجریه و مقننه نتوانسته بودند بر سر گزینه مشترک نخست وزیر به توافق برسند. سرانجام پس از کش و قوسهای فراوان هیئتی متشکل از امامی کاشانی، آیت الله یزدی و پرورش از جمله نمایندگان مجلس، در کنار جلالی نماینده رئیس جمهور به بررسی گزینههای نخست وزیری پرداختند.
بیستمین روز مرداد ماه سال ۵۹، روزی بود که رجایی با وجود رضایت اندک بنی صدر به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی شد. اما این مخالفت بنی صدر با رجایی پس از این انتصاب نه تنها کمرنگ نشد بلکه مدتی بعد یعنی در معرفی کابینه روی دیگر خود را نشان داد.
اختلاف بنی صدر و رجایی در معرفی کابینه مورد نظر رجایی به مجلس تا آنجا پیش رفت که بنی صدر با گزینهها متعدد رجایی برای تکمیل کابینه مخالفت کرد و برای مدتی برخی از وزارتخانهها بدون وزیر به کار خود ادامه میدادند.
احمد توکلی به عنوان وزیر کار، محسن نوربخش گزینه وزارت اقتصاد، میرحسین موسوی به عنوان وزیر امور خارجه و همچنین بهزاد نبوی برای وزارت امور اجرایی، افرادی بودند که به محل اصلی تنش میان رجایی و بنی صدر مبدل شدند.
سرانجام با اعتراض اهالی مجلس و مذاکرههای مختلف مشکل وزارت اقتصاد و اموراجرایی حل شد اما مسئله وزارت امورخارجه و وزارت کار به جای خود باقی ماند. در رابطه با وزارت کار با معرفی فرد دیگری موضوع ختم به خیر شد اما رجایی در مورد وزارت امور خارجه گزینه دیگری جز میرحسین موسوی را معرفی نکرد.
اما گره وزارت امورخارجه پس از عزل بنی صدر ۳۱ خرداد سال ۶۰ و ایجاد شورای موقت ریاست جمهوری به دست رجایی گشوده شد. او با معرفی موسوی به عنوان گزینه مطلوبش در وزارت امورخارجه، مشکل تکمیل نشدن کابینهاش را حل و فصل کرد.
رجایی و باهنر؛ دولتی با عمر کمتر از یک ماه
پس از گذشت نزدیک به یک ماه از عمر شورای موقت ریاست جمهوری، زمان دومین انتخابات ریاست جمهوری فرا رسید. این بار محمدعلی رجایی به عنوان نامزد ریاست جمهوری وارد گود سیاست شد و توانست با جلب نظر مردم،به عنوان رئیس جمهور بر صندلی رئیس قوه مجریه جای بگیرد.
پس از درگیریهای میان رجایی و بنی صدر، همه نگاهها به صندلی خالی نخست وزیر دوخته شده بود، صندلی که با حضور محمدجواد باهنر، دیگر راه را برای هر نوع نگرانی حاصل از اختلاف بست.
کابینه باهنر با کمترین حاشیه به مجلس معرفی شد و روز ۱۴ مرداد سال ۶۰ این کابینه از مجلس رأی اعتماد گرفت تا همه با نگاهی پرامید منتظر پیگیری مطالبات مردم در دولت رجایی و باهنر باشند.
اما مدت زیادی از تشکیل کابینه باهنر نگذشته بود که بمب گذاری در دفتر ریاستجمهوری موجب شهادت رئیس جمهوری و نخست وزیر و چندتن از یارانشان گشت، اتفاقی که کشور را از حضور نیروهای خدومی چون محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر محروم کرد.
در کنار سرنوشت روسای دولت اول و دوم جمهوری اسلامی، روزگار دولتمردان کابینه رجایی و باهنر نیز قابل توجه است. دولتمردانی که همانقدر در دولت رجایی برای دستیابی به صندلی وزارت با حرف و حدیثهای متعددی مواجه شدند، در دولت باهنر به دلیل همراهی رئیس جمهور و نخست وزیر با کمترین حاشیهای به خدمت مشغول شدند.
هر کدام از این دولتمردان مسیر خاصی را برای زندگی خود انتخاب کردند،برخی همچون غرضی و غفوری فرد همچنان در عالم سیاست باقی مانده و برخی هم با خداحافظی از سیاست به کنج خلوت فضای دانشگاهی روی آوردهاند.
کابینه دولت شهید رجایی و سرنوشتشان را در جدول زیر مشاهده کنید:
| نام | وزارتخانه | چه سرنوشتی پیدا کردند؟ |
| ۱. محمد سلامتی | کشاورزی | سلامتی جز هیئت موسس سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران یک گروه سیاسی اصلاح طلب بود. او علاوه بر دولت شهید رجایی در کابینه شهید باهنر،آیت الله مهدوی کنی و دولت اول میرحسین موسوی نیز سکان وزارتخانه کشاورزی را برعهده داشت.
با انحلال سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی پس از اتفاقات سال ۸۸، او اکنون به عنوان یک فعال اصلاحطلب در فضای سیاسی شناخته میشود. |
| ۲. محمدجواد باهنر | وزارت آموزش و پرورش | شهید باهنر پس از انقلاب به عنوان نماینده مردم راهی مجلس خبرگان قانون اساسی و مجلس اول شورای اسلامی شد.
او در سال ۱۳۶۰ به عنوان نخست وزیر در کنار شهید رجایی که سمت ریاست جمهوری را برعهده داشت، قرار گرفت و سرانجام در ۸ شهریور همان سال به همراه رجایی در انفجار دفتر نخست وزیری به شهادت رسید. |
| ۳. عباس دوزدوزانی | وزارت ارشاد | این فعال سیاسی اصلاح طلب علاوه بر تجربه حضور در ادوار اول، دوم و سوم مجلس شورای اسلامی، فعالیت در شورای شهر اول را نیز در پرونده کاری خود دارد.
دوزدوزانی هم اکنون به عنوان یک فعال سیاسی اصلاح طلب در فضاهای سیاسی حاضر میشود. |
| ۴. حسین نمازی | وزارت اقتصاد و دارایی | او وزیر اقتصادی بود که ریاست این وزارتخانه را در کنار دولتهای باهنر، مهدوی کنی،دولت اول موسوی و دولت اول خاتمی تجربه کرد.
نمازی هم اکنون در معاونت پژوهشی علوم انسانی و اسلامی فرهنگستان علوم فعال است. |
| ۵. میر حسین موسوی | وزارت امور خارجه | او از اعضای حزب جمهوری اسلامی بود و علاوه بر کابینه شهید رجایی در دولت شهید باهنر و آیت الله مهدوی کنی ریاست وزارت امور خارجه را برعهده داشت.
موسوی در دوران ریاست جمهوری آیت الله خامنهای به عنوان نخست وزیر در کنار آیت الله خامنهای قرار گرفت. او که در سال ۸۸ پس از سالها دوری از سیاست به عنوان کاندید ریاست جمهوری مجدد به عرصه سیاست بازگشت که بعد از اتفاقات سال ۸۸ به همراه همسرش در حصر خانگی به سر میبرد. |
| ۶. حسین کاظمپور اردبیلی | وزارت بازرگانی | اونیز یکی از اعضای حزب جمهوری بود که در حادثه انفجار دفتر این حزب زنده ماند.
کاظمپور همچنین معاون اقتصادی وزارت امور خارجه در دولت میرحسین موسوی و سپس معاون وزیر نفت این دولت بوده است. کاظم پور سالها در سمت هیات عامل ایران در اوپک قرار داشت و پس از آنکه در دولت احمدینژاد در سال۸۷ از این سمت کنارگذاشته شد، با روی کار آمدن دولت روحانی در سال ۹۲ با حکم بیژن زنگنه به سمتش بازگشت. |
| ۷. هادی منافی | وزارت بهداری | او علاوه بر دولت رجایی به عنوان وزیر بهداشت کابینه شهید بهشتی و میرحسین موسوی شناخته میشود و مسئول تیم پزشکی حضرت امام(ره) نیز بود.
او اکنون به حرفه خود یعنی همان پزشکی مشغول است. |
| ۸. محمد قندی | وزارت پست و تلگراف و تلفن | او وزیر کابینه شهید باهنر نیز بود که در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی در حادثه هفت تیر به شهادت رسید. |
| ۹. ابراهیم احدی و سید محمد اصغری | وزارت دادگستری | پس از استعفای ابراهیم احدی از این وزارتخانه اصغری سکانداری وزارت دادگستری در دولت رجایی شد.
سید محمد اصغری در دولت باهنر نیز بر صندلی وزارت دادگستری نشست. سرپرست و نماینده ولی فقیه در کیهان ، حضور در خانه ملت نیز جز فعالیتهای سیاسی و مطبوعاتی او به حساب میآید. او اکنون بیشتر به فضای آکادمیک روی آورده و عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه تهران است. |
| ۱۰. جواد فکوری | وزارت دفاع | در زمان تشکیل کابینه شهید رجایی، او فرمانده نیروی هوایی ارتش بود که پس از پیشنهاد ریاست وزارت دفاع، حفظ سمت راهی کابینه رجایی شد.
فکوری در سال ۶۰ هنگام بازگشت از یکی از عملیاتهای جنگی به شهادت رسید. |
| ۱۱. محمدرضا نعمتزاده | وزارت صنایع و معادن | او در دولتهای شهید محمدعلی رجایی و آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی وزیر صنایع ایران بود.
همچنین با به روی کار آمدن دولت یازدهم به عنوان وزیر صنعت و معدن به کابینه این دولت پیوست. |
| ۱۲. حسن عارفی | وزارت فرهنگ و آموزش عالی | پزشکی که عهده دار وزارت فرهنگ و آموزش عالی شهید رجایی بود.
او پس از این سمت بیشتر به فعالیت حرفهای خود یعنی همان پزشکی روی آورد و آن را در فضای آکادمیک و حضور در بیمارستانها پیگیری میکند. |
| ۱۳. محمد میر محمد صادقی | کار و امور اجتماعی | او وزیر کار دولتهای محمدجواد باهنر و مهدوی کنی نیز بود. او در حال حاضر نایب رییس اتاق تهران است. |
| ۱۴. محمدرضا مهدوی کنی | کشور | وزیر کشور دولت باهنر، رئیس دانشگاه امام صادق، دبیر کل جامعه روحانیت سمتهای سیاسی بود که مهدوی کنی تا زمان زنده بودنش یعنی سال ۹۳برعهده داشت. |
| ۱۵. محمدشهاب گنابادی | مسکن و شهرسازی | کابینه های شهید رجایی، شهید باهنر، آیت اله مهدوی کنی و مهندس میرحسین موسوی در سمت وزیر مسکن و شهرسازی خدمت کرد.
او هم اکنون در حوزه راه و ساختمان مشغول به فعالیت است. |
| ۱۶. جواد تندگویان | نفت | او وزیر نفت دولت رجایی بود که تنها یک ماه از حضورش در وزارت نفت گذشته بود که در جریان بازدید از پالایشگاه نفت آبادان در جادهٔ ماهشهر ـ آبادان به همراه معاون و دیگر همراهانش به اسارت نیروهای ارتش رژیم بعث عراق درآمد. پیکر او ۱۱ سال بعد یعنی در سال ۷۰ به ایران بازگشت. |
| ۱۷. حسن عباسپور | نیرو | او نیز جز اعضای حزب جمهوری اسلامی بود که در حادثه ۷ تیر به شهادت رسید. |
| ۱۸. موسی کلانتری | راه و ترابری | کلانتری نیز در جریان انفجار دفتر حزب جمهوری به شهادت رسید. |
کابینه شهید باهنر و سرنوشت آنها را در جدول زیر مشاهده کنید:
| نام | وزارتخانه | سرنوشت وزرا |
| ۱. علی اکبر پرورش | آموزش و پرورش | از مردان حزب موتلفه بود که توانست در دورههای اول، دوره سوم و چهارم راهی مجلس شورای اسلامی شود. او همچنین فرمان وزارتخانه اموزش و پرورش را در دولت شهید باهنر، مهدوی کنی و ایت الله خامنهای در دست داشت.
پرورش در سال ۹۲ براثر بیماری درگذشت. |
| ۲. حسین نمازی | اقتصاد | -{در جدول بالا اشاره شده است} |
| ۳. میرحسین موسوی | امورخارجه | – {در جدول بالا اشاره شده است} |
| ۴. محمد علی نجفی | آموزش عالی | او در دولتهای مهدوی کنی و مهندس موسوی وزیر فرهنگ و آموزش عالی و همچنین در دولت سازندگی هاشمی رفسنجانی وزیر آموزش و پرورش بود.
ریاست سازمان بازرسی در دولت خاتمی نیز سمتی بود که این چهره اصلاح طلب عهده دار شد. حسن روحانی نیز هنگام معرفی کابینه، نجفی را به عنوان گزینه وزارت آموزش و پروش به مجلس معرفی کرد که مجلس با اختلاف آراء کم با حضور او در این وزارتخانه موافقت نکرد. او برای دورهای کوتاه پس از استیضاح فرجی دانا پس از برکناری فرجی دانا از سوی مجلس، سرپرستی وزارت علوم را برعهده داشت. او هم اکنون به عنوان مشاور اقتصادی رئیس جمهور مشغول به فعالیت است. |
| ۵. عبدالمجید معادیخواه | ارشاد | او در مجلس اول به عنوان نماینده مردم تهران حاضر بود و پس از دولت باهنر در دولتهای مهدوی کنی و موسوی نیز سکان وزارت ارشاد را در دست داشت.او کسی بود که در دوران وزارتش پیشنهاد نامگذاری دهه فجر را طرح کرد.معادیخواه پس از وزاتخانه راهی بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی شد و تا به امروز در این حوزه فعالیت میکند. |
| ۶. حبیب الله عسگراولادی | بازرگانی | او دبیرکل حزب موتلفه اسلامی بود و که وزارت بازرگانی را در دولت موقت مهدوی کنی و میرحسین موسوی برعهده داشت.او به عنوان پدرمعنوی اصولگرایان شناخته میشد، آبان ۹۲ درگذشت. |
| ۷. هادی منافی | بهداری | – {در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۸. محمد سلامتی | کشاورزی | -{در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۹. سیدمحمد اصغری | دادگستری | -{در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۱۰. سید موسی نامجو | دفاع | او پس از درگذشت مصطفی چمران، در جایگاه نماینده فرمانده کل قوا در شورایعالی دفاع قرار گرفت.
نامجو پس از پایان عملیات ثامنالائمه(ع)،در حادثه سقوط هواپیما سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش در کنار سرلشکرفلاحی وسرتیپ فکوری،یوسف کلاهدوزو محمدجهانآرا به شهادت رسید. |
| ۱۱. امری | راه و ترابری
|
اطلاعاتی در دست نیست. |
| ۱۲. مصطفی هاشمی طبا | صنایع | وزارت صنایع جایگاهی بود که او علاوه بر دولت شهید باهنر در دولت میرحسین موسوی نیز به ریاست در این وزارتخانه پرداخت.
معاون رئیس جمهور در دولت هاشمی و همچنین رییس سازمان تربیت بدنی دردولت اول سیدمحمدخاتمی از جمله فعالیتهای او در دولتهای سازندگی و اصلاحات بود. او هم اکنون به عنوان مشاور وزیر ورزش مشغول به فعالیت است. |
| ۱۳. سیدحسین موسویانی | معدن | او در دور دوم مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده مردم تهران در خانه ملت حضور داشت. |
| ۱۴. میرمحمدصادقی | کار | -{در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۱۵. محمدرضا مهدوی کنی | کشور | -{در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۱۶. شهاب الدین گنابادی | مسکن | -{در جدول بالا به آن اشاره شده است} |
| ۱۷. سیدمحمد غرضی | نفت | او علاوه بر پیوستن به مجلس در انتخابات میان دورهای ، در دولت مهدوی کنی و میرحسین موسوی نیز همچون دولت باهنر در وزارت نفت باقی ماند و همچنین در دولت دوم میرحسین موسوی و دولت سازندگی عهده دار وزارت پست شد. او در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و مجلس دهم به عنوان کاندید وارد میدان شد اما نتوانست رأی کافی را به دست بیاورد. |
| ۱۸. حسن غفوری فرد | نیرو | وزارت نیرو جایگاهی بود که غفوری فرد در دولت میرحسین موسوی نیز آن را برعهده داشت اما از این کابینه استعفا داد.
این مرد موتلفه ای در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی نیز حضور داشت و اما از حضور در مجلس دهم باز ماند. او به عنوان چهره اصولگرا در عرصه سیاست شناخته میشود و در شورای عالی انقلاب فرهنگی مشغول به فعالیت است. |
انتهای پیام
محمد میرمحمد صادقی وزیر کار بود ولی الان از سیاست کنارِ و شخصی که الان اطاق تهران است و تاجر و بازرگان قدیمی و موتلفه ایشان علا میرمحمد صادقی میباشد که عموزاده هستند و از نظر سِنی ۱۵ سالی بزرگتر هستند.