خرید تور تابستان ایران بوم گردی

«دختر همسایه» می‌توانند تک خوانی کنند اما دختران سرزمین خیر!

+ نقدی از یک شاعر افغانستانی

شاید سرود «برای دختر همسایه» را شنیده یا کلیپ آن را دیده باشید. کلیپی که از چند منظر قابل نقد و بررسی است. فارغ از اینکه هزینه ساخت چنین اثری را چه نهادی پرداخته است و کدام نهاد دغدغه آن را داشته تا چنین محتوایی را تولید کند؛ چند نکته فرهنگی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنم.

حسین قره در خبرآنلاین نوشت: یک تولید اثر بر اساس کپی کاری امر متداولی است، اگر به خاطر داشته باشید سال ۲۰۱۲ خواننده کره‌ای «پارک جه سانگ» معروف به «سای» آهنگی را به نام «گانگنام استایل» خواند، آهنگی که مختصات فرهنگی خاصی را به طنز روایت می‌کرد. این تک آهنگ در همان سال ۸۰۳ میلیون بازدید داشت و سال بعد به رکورد یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون بازدید در یوتیوب رسید. منطقه‌ای که در آن این کلیپ ضبط شد به نقطه‌ای برای گردشگری تبدیل شد و… این تأثیرگذاری وحشتناک وسیع باعث شد تا بسیاری از گروه‌های مختلف با تقلید از همان سبک و شیوه به بیان نظرات خود بپردازند. به‌طور مشخص بخشی از فیلسوفان اخلاق و فعالان محیط‌زیست کنار هم جمع شدند و با تغییر شعر و همسو با خواست خود این تک آهنگ را بازخوانی کردند تا از موج ایجاد شده روی این آهنگ به نفع یک جریان فرهنگی استفاده کنند. این اتفاق دو نکته مهم داشت: یک اینکه؛ همه پذیرفتند که تک آهنگ سای تأثیرگذار بوده است. دوم اینکه همه پذیرفتند که بسیاری این آهنگ را گوش داده‌اند و این آمار غیرواقعی نبوده و به عبارتی ارتش‌های سایبری و اکانت های فیک و چه و چه که در همه جای دنیا متداول است به پخش گسترده این آهنگ در جهان کمکی نکرده‌اند و سای را مخاطب گسترده شنیده است.

حال اگر به سرود برای دختر همسایه برگردیم، این نکات برجسته می‌شود:یک اینکه سازندگان سرود برای دختر همسایه پذیرفته‌اند که آهنگ شروین حاجی پور با نام «برای» تأثیرگذار بوده است. اینجا هم منظر فنی موسیقی آن اثر مهم می‌شود و هم بافت و ساخت شعر و کاری که حاجی پور کرده است.

نکته بعد این است که سازندگان با ساخت اثر بر اساس الگوی کار حاجی پور اعتراف می‌کنند که هم آن اثر به غیر از منظر موسیقی و متن، از منظر گستردگی و فراوانی توانسته است نظر مخاطبان وسیعی را به خود جلب کند، آن‌قدر که سازندگان به روی این فرض حساب کرده‌اند که این ملودی در فضای هر دو کشور ایران و افغانستان شناخته شده است و بر اساس این آشناپنداری بخش قابل‌توجهی از مخاطبان آن تک آهنگ شروین حاجی پور، کلیپ این تک آهنگ را هم خواهند دید. این اعتراف با سایر حرف‌هایی که جریان حامی برای دختر همسایه می‌زنند، فرق فاحش دارد، وقتی‌که نمایندگانشان می‌گویند آن طرز تفکر که حاجی پور در ترانه‌اش آنان را نمایندگی کرده یک درصد هستند و اندکند و اقلیتی بیش نیستند؛ چرا این هزینه فرهنگی را می‌کنند تا بر اساس الگوهای همان اقلیت اثری هنری خلق کنند. این پارادوکس و تعارض و تناقض آشکاری است.

به نکات بالا این را هم اضافه کنید که از منظر فلسفه هنر در یک اثر هنری فرم و محتوا درهم‌تنیده هستند، یعنی این محتوا است که فرم اثر را می‌سازد، بحث مطولی دارد حتی فرم‌گرایان نیز درنهایت این را می‌گویند که فرم‌های تازه آنان محتواهای متفاوتی را خلق می‌کند. حالا اگر هر کدام از این دو سو را قبول داشته باشیم، برای دختر همسایه در فرمی که محصول یک جریان فکری و فرهنگی دیگر است محتوایی را ریخته‌اند که از قالب آن فرم بیرون می‌زند و برای آن نیست، اگر محتوا را هم اصل بگیرم، محتوا آنان نباید در قالب و فرم جریانی که به آن اعتقادی ندارند ریخته شود. کلام آخر در اینجا اینکه وقتی به فرم و محتوایی اعتقاد ندارید، نمی‌تواند اثری هنری در همان فرم محتوا تولید کنید یا اینکه آن را در ناخودآگاه باور کرده‌اید و تعارضتان ظاهری است یا اثر هنری ساخته شده عمیق و قابل‌اعتنا نخواهد بود.

کپی از شروین حاجی‌پور و چند نکته «برای دختران همسایه»/ دختران همسایه می‌توانند آواز بخوانند ما نه!

تک خوانی زنان کدام سوی مرز آزاد است

سرفصل دوم، تک‌خوانی زنان است.عجیب است تمام رسانه‌های ایرانی که برای دختر همسایه را منتشر کرده‌اند در مورد حضور زنان در ورزشگاه موضع منفی دارند، تک‌خوانی زنان بینشان حرمت دارد اما اگر دختران همسایه یعنی زنان هم‌زبان افغانستانی آهنگی را تک و هم‌خوانی کنند، حرمت‌ها برداشته می‌شود و دیگر تمام آن اصولی که بر آن پا می‌فشردند، را زیر پا می‌گذارند. این تعارض دیگری که این اثر به وجود می‌آورد. اگر زنان می‌توانند بخوانند و خواندنشان حرمت ندارد در حد و حدود همین کلیپ برای دختر همسایه، خب این فرصت به بانوان ایرانی هم داده شود تا اجرا کنند و رسانه‌های اصولگرا هم آن را منتشر کنند وگرنه این کلاه‌شرعی بسیار بزرگ‌تر از آن است که هیچ دین‌داری بپذیرد و سر کند.

آزادی و آزادگی با آگاهی تعارض دارد؟

درباره شعر و محتوای آن می‌توان مفصل و مطول بحث کرد که مثلاً آزادی و آزادگی چه تعارضی با آگاهی دارد که در شعر برای دختر همسایه سعی شده است دوگانه‌اش را بسازد. بی‌هیچ تردیدی در آزادی، آگاهی ایجاد می‌شود و آگاهی منبع اصلی آزادی است. این دو معارض نبوده و مکمل یکدیگرند. هرچند به بندبند دیگر این سروده می‌شود اشاره کرد و نکات آن را مورد بررسی قرار داد.

آثار شتاب‌زده و واکنشی هرچقدر هم که پایش هزینه شود، نمی‌تواند با آثاری که بر اساس جوشش فردی حاصل شده است، رقابت کند، این‌یک اصل هنری است. دختران افغانستان قطعاً می‌توانند تجربیاتی که در بیشتر از نیم‌قرن گذشته داشته‌اند را روایت کنند و حتی اگر از این بضاعت فرهنگی استفاده درست شود، می‌تواند روی بسترهای فرهنگی تمام منطقه خاورمیانه تأثیر بگذارند، همان‌طور که تجربیات زنان ایرانی در صدسال گذشته می‌تواند تأثیرگذار باشد؛ اما مسئله مهم این است، اثر هنری حاصل جوشش است شما می‌توانید به منابع فکری یک هنرمند شک کنید و ایده‌اش را زیر سؤال ببرید اما نمی‌توانید جلو تأثیرش را بگیرید یا با خلق آثار تقلیدی تاثیر کارش را کم کنید بلکه به بسط اثر او کمک می‌کنید. اگر می خواهید اثری تاثیرگذار بسازید نیاز است تا بستر جوشش را باز بگذارید.

محمد کاظم کاظمی شاعر سرشناس افغانستانی در صفحه اینستاگرام شخصی خود نوشت: «جامعهٔ افغانستان از نظر پوشش و زیست اجتماعی بسیار متلون و متنوع است. کاش این کلیپ هم این تنوع در پوشش را به نمایش می‌گذاشت تا هم این قدر «سفارشی» به نظر نمی‌رسید و هم نشان می‌داد که در افغانستان، مسئلهٔ پوشش نتوانسته است به یک دوقطبی و بحران بدل شود، چیزی که متأسفانه تا حدودی در ایران رخ داده است و عواملی هم دارد.»

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، محمدکاظم کاظمی شاعر افغانستانی که سال‌هاست در ایران زندگی می‌کند، در واکنش به سرود «برای دختر همسایه» که از روز گذشته در فضای مجازی ایران منتشر شده است یادداشتی در اینستاگرامش منتشر کرده و در آن به مسائل هر دو کشور پرداخته است.

کاظمی نوشته است: «این کلیپ در این روزها دست‌به‌دست می‌شود و بازتاب نسبتاً وسیعی هم پیدا کرده است. سازندگان آن گویا می‌خواهند مردم ایران را از سرنوشتی که بر سر مردم افغانستان آمد برحذر دارند. من نکاتی در این مورد دارم که می‌نویسم به امید این که به گوش سازندگان بی‌نام و نشان آن برسد.

۱. به نظر من اصل این کار یعنی باز کردن دریچهٔ گفتگو و ارتباط میان دو ملت ارزشمند است. به جای بیانیه‌های رسمی، یک کار هنری صورت گرفته است. تجربهٔ افغانستان می‌تواند برای مردم هر دو کشور سودمند باشد، البته اگر درست نگریسته شود و درست تحلیل شود.

۲. دوقطبی یا وفاق؟
مردم افغانستان دوستدار مردم ایران‌اند. و بارها این دوستداری را در سخن و در عمل تصویر کرده‌اند. ما آرزومند رفع این بحران هستیم. ولی به باور من، رفع این بحران با تقویت یک قطب از این دوقطبی صورت نمی‌گیرد، بلکه راه نهایی آن رفع دوقطبی و ایجاد وفاق میان ملت است. به نظرم این کلیپ دوقطبی را تشدید می‌کند و بلکه آن را به داخل جامعهٔ افغانستان هم سرایت می‌دهد.

۳. تصویر یک‌جانبه از زنان افغانستان
جامعهٔ افغانستان از نظر پوشش و زیست اجتماعی بسیار متلون و متنوع است. کاش این کلیپ هم این تنوع در پوشش را به نمایش می‌گذاشت تا هم این قدر «سفارشی» به نظر نمی‌رسید و هم نشان می‌داد که در افغانستان، مسئلهٔ پوشش نتوانسته است به یک دوقطبی و بحران بدل شود، چیزی که متأسفانه تا حدودی در ایران رخ داده است و عواملی هم دارد.

۴. امریکا یا طالبان؟
کلیپ از همان ثانیهٔ اول، آشکارا ضدامریکایی است و چنین وانمود می‌کند که همه مصیبت‌های افغانستان به خاطر حضور خارجی‌ها بوده است، که البته تا حدودی درست است. ولی به‌راستی چه عواملی باعث حضور نیروهای بین‌المللی در افغانستان شد و چه کسانی این حضور و تبعات سنگین آن برای مردم افغانستان را سبب شدند و تداوم دادند؟
بسیاری از مردم افغانستان در ابتدا از عملیات نظامی نیروهای چندملیتی برای نابودی طالبان استقبال کردند و آنان را را منجی خود می‌دانستند، تصوری که اشتباه بود. ولی به این باید اندیشید که طالبان چه کردند با مردم افغانستان که این مردم، ولو به اشتباه، غرب را منجی خود دانستند؟
چیزی که در این کلیپ نادیده گرفته می‌شود، مسئولیت طالبان در این وضعیت است، در حالی که در جای‌هایی از این کلیپ صحنه‌هایی از عملیات‌های انتحاری‌ به عنوان مصیبت‌های افغانستان گنجانده شده است، عملیات‌هایی که عمدتاً این گروه و اقرانشان انجام دادند و بارها به این رویه افتخار کردند.»

کلیپی که نام نداشت و بی‌نشان بود

کلیپ برای دختر همسایه را که چند دختر افغانستانی خوانده‌اند براساس شعر و اجرایی است که چندی پیش شروین حاجی‌پور با نام «برای» خواند و در فضای مجازی ایران و خارج ایران بارها تکرار و بازخوانی شد. برای دختر همسایه اما روایت دختران افغانستانی است که برای دختران و زنان ایرانی، رنج رفته بر خود را روایت می‌کنند و از آنان می‌خواهند تا به جای شعار «زن، زندگی آزادی»، «زن، زندگی آگاهی» را فریاد بزنند و گول شعارهای آمریکایی را نخورند و سرزمینشان را نابود نکنند.

این کلیپ در رسانه های جریان اصولگرا به سرعت و بشدت بازتاب یافته است اما هنوز مشخص نیست تولیدکنندگان این کلیپ چه کسانی هستند و چطور در شرایط بحرانی که زنان افغانستان با طالبان دارند، زنانی به این فکر افتاده اند که به دختران ایرانی راهکار دهند و آنان را به آگاهی فرابخوانند در حالی که خود درگیر تحصیل کودکان دخترشان هستند.

فریب غربی‌ها را نخورید!

خبرگزاری اصولگرای تسنیم با تیتر «کلیپ دختران افغانستانی برای دختران ایرانی/ فریب غربی ها را نخورید» به استقبال این کلیپ رفت و در ادامه نوشت: در کلیپ «برای دختر همسایه»، دختران افغانستانی با نمایش برخی جنایات آمریکا در این کشور، به زنان و دختران ایرانی توصیه می کنند که فریب آزادی غربی‌ها را نخورند.

در روزهای اخیر کلیپی با عنوان «برای دختر همسایه» در فضای مجازی منتشر شده که در آن تعدادی از دختران افغانستانی گوشه‌ای از “آزادی” که آمریکا و برخی کشورهای غربی دو دهه قبل و پیش از آغاز حمله آمریکا و متحدانش وعده آن را به زنان و دختران افغانستانی داده بودند، به نمایش گذاشتند.

در این کلیپ ضمن اشاره به برخی جنایات ارتش آمریکا در قبال مردم مظلوم افغانستان، این توصیه به زنان و دختران ایرانی می‌شود که همچون ملت افغانستان مقهور شعارهای به ظاهر زیبای غربی‌ها در حوزه‌ آزادی نشوند.» اگرچه این کلیپ در حوزه فرهنگ تعریف می شود اما گروه سیاسی این خبرگزاری انتشار ویدئو را پوشش داده است.

گروه چندرسانه ای خبرگزاری فارس هم در توضیح انتشار ویدئو نوشته است: «پیام دختران افغانستانی به دختران ایرانی». مخاطبان عموما مرد خبرگزاری فارس اثر را تحسین کرده اند و از زنان که مادران و خواهران و همسران خودشان هستند، خواسته اند که به پیام دختران همسایه گوش کنند.

نکته اینجاست که برای کار فرهنگی چه مقیاسی مهم و ملاک است، این که زنان دردمند افغانستانی به خواهران خود در ایران تجربه تلخ خود از حضور نیروهای بیگانه را بگویند قطعا امر درستی است، اما نه در زمانه ای که خود درگیر مشکلات متعدد داخلی یعنی طالبان هستند و صدای زنان در هر دو کشور برای خواندن آواز حرمت دارد و با حضور طالبان حتی حضور زنان در تلویزیون به عنوان مجری با موانعی روبروست. البته که صداهای مشترکی در هر دو سوی مرز دردهای مشترکی از جمله «جان پدر کجاستی» را فریاد زدند. اشتراک فرهنگی ایرانیان با خواهران و برادران افغانستانی‌شان بسیار است و باید برای مشکلات هر دو ملت با توجه به تجریبات زیسته کارهای فرهنگی صورت گرفته و ارائه شود.

انتهای پیام

بانک صادرات

نوشته های مشابه

پیام

  1. اتفاقا بازم بدبختی افغانستان به خاطر بخش افراطی و متحجر خودشون یعنی طالبانه نه غرب . در مورد مجاز بودن صدای زنهای افغان و غیرمجاز بودن آواز خوندن زنهای ایران باید گفت ایران که مثل دیگ به دیگ میگه روت سیاه و به غربی ها میگه استاندارد دوگانه دارید خودش مضحک ترین استانداردهای دوگانه رو داره و در اقدامی باورنکردنی کارلوس پویول سرشناس رو به خاطر موهای بلندش به تلویزیون دعوت نکرد ولی زمانی که منفعت طلبیشون حکم کرد صدا و سیما زن لخت رو توی تظاهرات نشون داد

    30
    15
    1. صدا و سیما که یک نفر نیست بگیم استاندارد دوگانه داره! افراد با طیف‌های متفاوت در اون حضور دارند

      6
      5
  2. حوصله خوندن کل این چرندیات را نداشتم اما خواستم بگم جهت اطلاع این نویسنده روانی خانم شهره سلطانی, خانم مرجانه گلچین.خانم هنگامه قاضیانی همشون مجوز. خوانندگی دارن و کنسرت هم اجرا میکنند.از اونجایی که شما انصاف نیوزها اسهالطلب هستید می خواین حقایق را برعکس جلوه بدید و تاثیر یک موسیقی را نادیده بگیرید و اظهار می کنید موسیقی احمقانه شروین حاجی پور که از خانواده منافقین هست تاثیر گذار بوده

    28
    22
  3. خداوکیلی خفه شید با این تحلیل های منظوردار و عامدانه، یعنی اگه خدا هم بیاد و چیزی به این ملت فریب خورده بگه، باز چهارتا احمق پیدا میشه که نقد احمقانه بکنه. اصلاً خودتون میفهمید چی میگید؟ همیشه عادت کردید اصل موضوع را ببرید به حاشیه، و با حاشیه های مسخره، مغلطه گری کنید

    22
    15
    1. در واقع این حجم از کاور و تقلید از اهنگ شروین نشون میده شماها چقد بد سوختین
      که هنوزم ک هنوزه هی کلیپ و اهنگ از روش میسازین تا یجوری کمرنگ شع بزدلا

      4
      3
    1. اگه یکم به مردم خودمون آزادی بدیم به خدا مردم با نظام بادرک فهمن ….جوانان باید جوانی کنن اخه از هرجا سفت بگیری سفت هم میخوریم ‌.درود به ایران ایرانی

  4. این کلیپ، هیییییچ اشکالی هم که نداشته باشه، همین که شماها رو به جون هم انداخته سر اینکه زن بخونه، نخونه، تکی بخونه، جمعی بخونه؟ و… یعنی دشمن به هدفش رسیده و اتحاد و همدلی ما رو به چالش کشیده.
    هر کس این کلیپو ساخته مسلما هوش عمروعاص رو داشته! چون با این کلیپی که از لحاظ شرعی، چند پهلوئه،و الان در این وضعیت کلی موافق و مخالف پیدا میکنه، ببینید چه الم شنگه ای راه انداخته!!
    ما هنوز تو کشور درگیر مسئله حجابیم؛ اونوقت اینا دارن زیرساخت گام بعدی، یعنی خوانندگی زن مسلمان رو هم آماده سازی می کنند!!
    فقط و فقط دارند با یک طراحی چندپهلو، مبهم و با لباس انقلابی، تست افکار می زنند.

    2
    2
  5. آنقدر نمی‌فهمید که حتی فرق دکلمه را با خوانندگی غنا تشخیص نمی‌دهید. آنقدر معرض هستید که هر تحلیل بی پایه و اساسی رو مطرح میکنید.کاش لااقل یک بار کامل می‌شنید تا ببینید این اثر یا دکلمه است یا همخوانی که هیچ یک هیچ اشکالی ندارن!!!!

    1
    2
  6. الان چون اول آهنگ تک خوانی زن بوده کل اثر باید بره زیر سوال؟
    تمام محتویاتش واقعیات جامعه ما بود. اینکه به امید آزادی پوچ به دنبال تسلط اشرار و غریبه ها هستند و…غیر قابل انکاری.

  7. خیلی می سوزه نه!! بد سوختید! آب بریز سوزشش کم میشه.
    اسهال طلب! این عبارت هم براتون برازنده است …

    2
    2
  8. اینجور که من احکام رو خوندم و شنیدم باتوجه به اینکه این یک سرود هست و تک خوانی غنا دار نیست پس در رابطه با این موضوع هیچ ایرادی نداره
    اصلا بگیم که برای اونایی که دنبال لج و لجبازین مشکل داره حالا شما خدا شناس شدید اونجا که خدا تو قرآن میگه حجاب واجبه رو گوش نمیدید اینکه تک خوانی زن حرامه رو میشنوید؟! تازه حکم کاملش هم نمیدونید.
    آقا اصل موضوع رو بچسبید دنبال توجیه نباشید .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا