پژوهشگر توسعه: ایران هنوز فرصت‌هایی برای توسعه دارد که در حال رنگ‌باختن است
یک صنعتگر و پژوهشگر توسعه با اشاره به لایحه برنامه هفتم توسعه گفت: کوتوله‌پروری در صنعت و اقتصاد که به آن روی آورده‌ایم، نتیجه فهم غلط از تولید صنعتی و فقدان دانش توسعه است و بنابراین، با کیفیتی که اکنون برنامه‌های توسعه کشور نوشته می‌شود، تا 100 سال دیگر هم به توسعه نمی‌رسیم.
سیدمحمد بحرینیان در گفت‌وگو با انصاف نیوز، مشکل برنامه‌های توسعه کشور را تعدد اهداف و استفاده از مفاهیم کش‌دار و قابل تفسیر دانست و ادامه داد: متاسفانه با سابقه تدوین شش برنامه توسعه پیش از انقلاب و شش برنامه توسعه پس از انقلاب، هنوز فلسفه برنامه‌ریزی برای توسعه را درک نکرده‌ایم و بنابراین نام فهرستی بلندبالا از هزاران هدف و آرزو را برنامه توسعه گذاشته‌ایم.
بحرینیان به کشورهای موفق در برنامه‌ریزی توسعه اشاره کرد و گفت: کشورهای موفق در نخستین گام، این بصیرت را پیدا کردند که دانش و علم کافی برای توسعه را ندارند و بنابراین برای یادگیری تلاش کردند. در گام بعد، نخبگان خود با دانش حداقلی از توسعه را گرد آوردند و عنان برنامه‌ریزی را به آنان سپردند. آن یادگیری و این تجمع نخبگان، به ذخیره دانش و پیش‌برد برنامه‌های توسعه منجر شد.
او سردرگمی را مهم‌ترین خصیصه نظام تدبیر در ایران دانست و ادامه داد: نگاهی به برنامه‌های توسعه و اولویت‌های تخصیص منابع نشان می‌دهد دولت‌ها و مجالس ما نه دانش هدف‌گذاری برای توسعه و نه دانش روش‌های رسیدن به آن اهداف را ندارند. به همین دلیل هم هست که هزاران پروژه در جای جای کشور تعریف و اجرا شده در حالی‌که مزیتی درقوارۀ منابع عظیم صرف شده، برای اقتصاد ملی و مردم نداشته است.
بحرینیان، تناقض در برنامه‌ها را نشانه دیگر سردرگمی نظام تدبیر در ایران خواند و افزود: پس از 4 دهه، هنوز تکلیف کشور با صنعت، کشاورزی و خدمات روشن نیست و بنابراین در هر دوره یکی از این بخش‌ها به عنوان اولویت معرفی شده اما پس از چندی، هدف تغییر کرده و منابع به هدر رفته است.
او نتیجه این سردرگمی و بی‌دانشی را «کوتوله‌پروری» نامید و به انصاف نیوز گفت: هیچ کشوری را پیدا نمی‌کنید که با این وسعت و این حجم از تولید ناخالص ملی و این سطح از توسعه‌نیافتگی، بیست و چند ایرلاین داشته باشد و یا برای بیش از 1000 کارخانه فرش ماشینی که نه ماشین‌آلات و نه الیاف و نخ و نه رنگ مورد استفاده‌اش را تولید می‌کند، مجوز صادر کند.
بحرینیان اضافه کرد: در حال حاضر، برای بیش از 18 هزار مرغ‌داری گوشتی پروانه یهره‌برداری صادر شده، 229 واحد به اصطلاح تولید لامپ اجازه فعالیت گرفته‌اند یا برای 53 واحد به اصطلاح تولید تلویزیون و صدها محصول دیگر به‌صورت مشابه و فله‌ای، موافقت اصولی صادر شده است. شما هیچ کشوری در مقیاس اقتصاد ایران را پیدا نمی‌کنید که به چند ده خودروساز مجوز فعالیت اعطا کرده باشد. در واقع چون دانش توسعه نداشته‌ایم، با تفاسیر زیبا اما روش‌های غلط به بی‌شمار واحد به اصطلاح تولیدی مجوز فعالیت داده شده در حالی‌که هیچ‌کدام به معنای واقعی تولید نمی‌کنند و اغلب کپی‌کارند. در واقع ما به دلیل فهم غلط از تولید صنعتی به عنوان بنیان توسعه، به کوتوله‌پروری در صنعت و کل اقتصاد روی آورده‌ایم و هنوز نمی‌دانیم الفبای توسعه صنعتی، اقتصاد مقیاس است که می‌تواند تحقیق و توسعه و سپس نوآوری و قدرت اقتصادی کشور را در پی داشته باشد.
این صنعتگر و پژوهشگر توسعه، به تفاوت عملکرد صنایع خودروسازی ایران و کره جنوبی اشاره کرد و ادامه داد: ایران و کره جنوبی به فاصله یک‌سال وارد تولید خودروهای سواری شدند. صنعت خودرو در ایران از میانه دهه 1340 تا سال 1372 فاقد هرگونه قانونی بود در حالی‌که کره جنوبی از همان ابتدا برای این صنعت برنامه‌ریزی کرد، قانون نوشت و به شدت بر اجرای آن نظارت کرد. بنابراین وقتی ما به اجبار و در پی بی‌اعتباری مالی در جهان که در اثر ریخت و پاش‌های منابع ارزی و بروز بحران بدهی خارجی و ناتوانی در پرداخت، نخستین قانون خودرو را تصویب کردیم، آنان در حال صادرات خودرو به جهان و از جمله ایران بودند و با صادرات هر دستگاه پراید کیا به قیمت 4 هزار دلار به ایران، 4 خودرو با فناوری بالای خود را تامین ارز می‌کردند.
بحرینان گفت: فاصله نجومی صنعت خودروی ما از صنعت خودروی کره، نشانه آشکاری از ضعف ما و قوت آنان در زمینه برنامه‌ریزی توسعه صنعتی است.
این پژوهشگر توسعه با بیان این‌که جمعیت جوان تحصیل‌کرده ایران سرمایه انسانی کافی برای توسعه را در اختیار کشور می‌گذارد، ادامه داد: تجربه 4 دهه اخیر به ما می‌گوید دولت‌ها و مجالس، شایستگی و اهلیت حرفه‌ای برای برنامه‌ریزی توسعه را ندارندو لذا اگر با همین کیفیت برنامه‌های توسعه کشور نوشته شود، تا 100 سال دیگر هم به توسعه نمی‌رسیم.
بحرینیان گفت: ایران همچنان فرصت‌هایی برای توسعه دارد اما این فرصت‌ها در حال رنگ‌باختن است. برای استفاده از این فرصت‌ها، باید برنامه‌ریزی برای توسعه به نخبگان واقعی و انتخابی سپرده شود و اقتدار و اعتماد لازم هم به آنان اعطا شود. تنها در این صورت کشور می‌تواند بر بحران‌های موجود فائق شود و به سمت توسعه گام بردارد.
انتهای پیام
دوستان اصلاحات که چابهار را به هند دادید در حالی که فکر می کردید هند طرف غرب است ادامه نقش هند در چابهار در جهان امروز باعث بالا رفتن وزن روسیه در کشور ما می شود اجازه هست برای تنوع بخشی به سیاست خارجی چابهار را به چین بدیم یا نه حالا خودتون می دونید