سالی بدون اصغر فرهادی

مازیار وکیلی در رویداد۲۴ نوشت:  بدون تردید اسکار یکی از معتبرترین جوایز سینمایی جهان است. بردن جایزه اسکار برای کشورهای مختلف یک فرصت استثنایی است تا سینمای خود را در سطحی جهانی به مردم سراسر دنیا معرفی کنند. اسکار به سبب فراگیر بودن و پرمخاطب بودن بیش از هر جایزه‌ جهانی دیگری برای مردم دنیا جذابیت دارد. حضور ستارگان متعدد سینمای جهان، برگزاری باشکوه و از همه مهم‌تر پخش جهانی این مراسم باعث می‌شود بیشترین توجهات به سمت این جشن سینمایی جلب شود و مردم سراسر دنیا منتظر منتخبان این جشن سینمایی باشند.

عمده‌ترین تفاوت مراسم اسکار با سایر جشنواره‌های جهانی در این است که مراسم اسکار اساساً یک جشنواره نیست، بلکه جشنی سینمایی است. جشنواره‌های مختلف سینمایی متمرکز هستند و به طور مرتب و سالیانه در یک شهر خاص به برگزار می‌شوند،هیئت انتخاب خاصی دارند که تعداد مشخصی فیلم را برای بخش‌های مختلف جشنواره‌شان انتخاب می‌کنند. مثل جشنواره‌های کن، ونیز، لوکارنو، برلین و… فیلم‌ها برای اولین بار در این جشنواره‌ها به نمایش درمی‌آیند و جوایز با آراء یک هیئت داوران از پیش انتخاب شده به برگزیدگان اهدا می‌شود.

در حالی که اسکار به بررسی یک ساله سینمای آمریکا می‌پردازد، هیئت داوران متمرکزی ندارد و فیلم‌های اکران شده را بررسی می‌کند نه فیلم‌هایی که اولین نمایش خود را در پیش رو دارند. جوایز اُسکار توسط آکادمی علوم و هنرهای سینمایی که نهادی غیر دولتی است اهدا می‌شود. وظیفه اصلی این نهاد انتخاب نامزدها و برندگان جوایز سالانه اسکار و تحقیق در زمینه پیشرفت صنعت سینما و ارتقاء شغلی عوامل و دست‌اندکاران سینما است. اعضای هیئت انتخاب آکادمی اُسکار بیش از 6000نفر از پرسابقه‌‍ترین دست‌اندرکاران سینما هستند که به انتخاب برگزیدگان این مراسم می‌پردازند.

این درست که اکثر اعضای آکادمی اسکار ساکن آمریکا هستند اما هیئت داوران جایزه اسکار فقط محدود به آمریکایی‌ها نیست و گستره‌ای جهانی دارد و بسیاری از دست‌اندرکاران سینما در سراسر جهان عضو آن هستند. این اعضا که از میان تمامی رشته‌های دخیل در فیلم‌سازی انتخاب شده‌اند و در شاخه‌های مختلف حق رای دارند، آرا خود را به صورت مخفیانه در اختیار آکادمی علوم و هنرهای سینمایی می‌گذارند تا پس از تجمیع و شمارش آرا منتخبان هر بخش برگزیده شوند.

بنابراین جایزه اسکار تفاوت ماهوی با سایر جوایز سینمایی دارد. همانطور که کمی قبل‌تر هم گفتیم عمده‌ترین تفاوت جایزه اسکار با سایر جوایز جشنواره‌های مختلف در این است که بررسی محصولات یک ساله سینمای آمریکا می‌پردازد پس برای کاندیداتوری یک فیلم در رشته‌های مختلف تنها کیفیت هنری ملاک نیست، بلکه در کنار کیفیت هنری باید بازاریابی قوی وجود داشته باشد که یک فیلم را به خوبی معرفی کند تا توجه اعضای آکادمی را به خود جلب نماید، در این صورت یک فیلم می‌تواند در رشته‌های مختلف جایزه اسکار کاندیدا شود.

مسئله بازاریابی برای کاندیداتوری در رشته بهترین فیلم خارجی زبان بیش از رشته‌های دیگر اهمیت دارد. در این رشته بحث رقابت صد و چند کشور بر سر تنها یک جایزه مطرح است پس بسیار مهم است که یک فیلم پخش کننده قدرتمندی داشته باشد تا به خوبی معرفی شود و توجه اعضای آکادمی را جلب نماید. اگر فیلمی بتواند توجه تعداد بیشتری از اعضای آکادمی اسکار را برای تماشا جلب نماید شانس بیشتری برای راهیابی به بخش نهایی دارد.

سینمای ایران تاکنون دوبار موفق به کسب جایزه بهترین فیلم خارجی‌زبان از اسکار شده که هر دوی این افتخارات را اصغر فرهادی برای سینمای ایران به ارمغان آورده است. به جز این دو جایزه اسکار سهم ایران در تمامی این سال‌ها تنها یک نامزدی برای مجید مجیدی به خاطر فیلم بچه‌های آسمان بوده است. در سال‌هایی که اصغر فرهادی توانست جایزه نهایی مراسم اسکار را از آن خود کند، شروع قدرتمند فیلم‌هایش تاثیر بسیاری در کسب جایزه نهایی داشت.

شروع کوبنده جدایی نادر از سیمین در جشنواره برلین و فروشنده در جشنواره کن باعث شد این دو فیلم هواداران بسیاری پیدا کنند و پخش کننده‌های بسیاری خواهان عقد قرارداد با دست‌اندرکاران این دو فیلم شوند. همین امر باعث شد این دو فیلم به خوبی در فصل جوایز تبلیغ شوند و در نهایت جایزه اسکار را کسب کنند. اما امسال که خبری از اصغر فرهادی نبود کار هیئت انتخاب برای انتخاب گزینه نهایی بسیار سخت شده بود. اصغر فرهادی حالا دیگر یک برند معتبر جهانی است و این بدان معناست که با حضور فیلمی از او در مراسم اسکار احتیاج چندانی به تبلیغات گسترده نیست و مشتاقان سینما به سبب نام بلندآوازه این کارگردان فیلمش را تماشا خواهند کرد. اما برای سایر کارگردانان ایرانی چنین شرایطی وجود ندارد. بنابراین باید فیلمی انتخاب شود که بتواند نظر پخش‌کننده‌های معتبر را به خود جلب کند تا آن‌ها ضمن تبلیغ فیلم بتوانند مسیر آن فیلم را برای راهیابی به حمع کاندیداهای نهایی هموار نمایند.

اعضای هیئت انتخاب سینمای ایران برای معرفی بهترین گزینه برای معرفی به اسکار با تعامل سه جانبه میان بنیاد سینمایی فارابی، خانه سینما و ریاست سازمان سینمایی و امور سمعی و بصری وزارت ارشاد انتخاب می‌شوند تا درباره گزینه نهایی سینمای ایران برای معرفی به مراسم اُسکار تصمیم‌گیری نمایند. اعضای این دوره هیئت انتخاب شامل افراد زیر بود: سیروس الوند، مجید انتظامی، محمد بزرگ‌نیا، کمال تبریزی، سید جمال ساداتیان، رسول صدر عاملی، جواد طوسی، رضا کیانیان و امیر اسفندیاری، که بعد از بررسی فیلم‌هایی که واجد شرایط معرفی به اُسکار بودند ده فیلم را به عنوان گزینه‌های اولیه معرفی نمودند: برادرم خسرو(احسان بیگلری)، بیست و یک روز بعد(محمدرضا خردمندان)، خانه‌ای در خیابان چهل و یکم(حمیدرضا قربانی)، لاک قرمز(سید جمال سید حاتمی)، ماجرای نیمروز(محمد حسین مهدویان)، مالاریا(پرویز شهبازی)، نفس(نرگس آبیار)، وارونگی(بهنام بهزادی)،رگ خواب(حمید نعمت‌الله) و ویلایی‌ها(منیر قیدی).

بعد از بررسی‌های بیشتر توسط هیئت انتخاب سه فیلم رگ خواب، نفس و مالاریا به عنوان نامزدهای نهایی معرفی شدند و در نهایت این نفس بود که توانست جلوتر از سایر رقبا به عنوان نماینده سینمای ایران جواز حضور در مراسم اسکار را کسب نماید. نفس، با توجه به این‌که ساخته یک فیلم‌ساز زن جوان سینمای ایران است می‌تواند توجهات بسیاری به سمت خود جلب نماید. برای اعضای آکادمی زن بودن کارگردان این فیلم می‌تواند موضوع بسیار جذابی باشد. چرا که علی‌رغم تبلیغات منفی دولت آمریکا نسبت به کشور ایران حضور یک فیلم‌ساز زن می‌تواند ثابت کند در کشور ایران (نسبت به سایر همسایگان آن) انقدر آزادی وجود دارد که یک زن در آن فیلم بسازد و این کار را انقدر خوب انجام دهد که گزینه نهایی کشورش برای معرفی به مراسم اسکار باشد.

از طرف دیگر ساختار فیلم نفس ساختار جذابی است، روایت چند دوره تاریخی کشور ایران از دریچه ذهن یک دختر خردسال ایده بکری است که در فیلم به خوبی توسط آبیار پرورانده شده و همین روایت جذاب و ساختار اصولی و محکم می‌تواند برگ برنده بعدی نفس برای راهیابی به جمع کاندیداهای نهایی باشد. اما تمام این اتفاقات زمانی می‌افتد که نفس بتواند نظر یک پخش کننده معتبر خارجی را برای تبلیغات جلب کند. نفس به شرطی در جمع کاندیداهای نهایی قرار خواهد گرفت که به خوبی به اعضای آکادمی اسکار معرفی شود. اگر بازاریابی خوبی برای نفس صورت بگیرد می‌توان اُمیدوار بود این فیلم دیده شود. بعد از آن باید منتظر ماند و دید رقیبان نفس چه کسانی هستند و چه کیفیتی دارند تا بتوان قضاوت درست‌تری نسبت به رقبای این فیلم و شانسش برای حضور در میان کاندیداهای نهایی داشت.

انتهای پیام