افق دولت کریمه | سروش محلاتی

حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی در سلسه نوشتارهایی به شرح دعای افتتاح «اللهم انا نرغب الیک فی دوله کریمه» با عنوان افق دولت کریمه (۱) پرداخته و دراختیار شفقنا قرار داده اند.

این استاد حوزه علمیه در بخش اول این نوشتار با عنوان«دولت کریمه، دعای هر شب ماه مبارک» این گونه آودره است:

یکی از دعاهای ماه مبارک رمضان، «دعای افتتاح» است که به خواندن آن درشبهای این ماه، توصیه شده است و اگرچه ادعیه مربوط به این ماه زیاد است، ولی بزرگان مانند میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، برای این دعا و دعای سحر و دعای ابوحمزه، اهمیت بیشتری قائل شده وآن ها را ممتاز دانسته اند.

از ویژگی‌های دعای افتتاح آن است که دعاکننده را هر شب، متوجّه حضرت ولی عصر و «دولت کریمه» آن حضرت می‌کند و شوق لقای آن دولت را در دل او زنده می‌دارد. بخش پایانی این دعا، به شکل نسبتاً گسترده‌ای، هم خصال آن حضرت را بازگو می‌کند: «العدل المنتظر» و هم خصال دولت آن حضرت را بر می‌شمارد: «تذلّ بها النفاق و اهله»، و بالاخره شیعه‌ای که حِرمان دوره غیبت را تحمّل می‌کند، در پایان دعای خود، رنجهای این دوره را با زبان شِکوه با خداوند نجوی می‌کند: «اللهّم انّا نشکو الیک…» و از حضرت حق می‌خواهد که با ظهور حضرت، این دوره‌ها پایان پذیرد: «اللهمّ المم به شعثنا و اشعب به صدعنا و ارتق به فتقنا وکثّر به قلّتنا و…»
دعای افتتاح، هر شب دعاکننده را در مرز «غیبت» و «حضور» قرار داده، درحالی که اورا از تاریکی‌های عصر غیبت «بیم» می‌دهد تا مبادا به ظلمت «خو» بگیرد، از «یأس» بازداشته، سپیده را به او نشان می‌دهد: «اللهمّ انّا نرغب الیک فی دوله کریمه تعزّ بها الاسلام». البته موضوع حضرت ولی عصر(عج) در برخی ادعیه دیگر هم مطرح شده است ولی امتیاز دعای افتتاح، آن است که ظهور حضرت از جهت «ظهور دولت کریمه» مطرح گردیده و خطوط کلی این دولت، تبیین شده است و بجای آنکه ظهور آن امام(ع)، به معنای منجیِ مذهبی و برای حلّ معضلات شخصی، معرفی شود (که انتظار آن، انتظار به پایان رسیدن رنج‌های یک گروه اندک در جهان است)، بر نقش حضرت در تحقق عدالت در سراسر جهان تأکید شده است: «العدل المنتظر» که با استقرار چنین نظم نوینی، پرستش بت‌های انسانی پایان می‌پذیرد و حقیقت در همه جا بدون هیچ‌گونه ترس و نگرانی، آشکار می‌گردد: «لَایَسْتَخْفِیَ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْحَقِ‏ مَخَافَهَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْق‏» و با این اشارات معلوم می‌شود که استقرار دین حقیقی چه دستاوردهایی برای بشریت دارد.

این سلسله مباحث، تأمّلاتی کوتاه بر این بخش از دعای افتتاح است و نویسنده امیدوار است در آن، به برخی از پرسش‌ها در این باره پاسخ داده و نیز برنشان دادن برخی جهالت‌ها و شیادی‌ها، توفیق یابد.

ما دعای افتتاح را از مفاتیح محدّث قمی می‌خوانیم و او اشاره‌ای به منبع و مأخذ آن نکرده و فقط در ردیف اعمالی که برای شب‌های ماه رمضان آورده، فرموده است: «یازدهم، بخواند در هر شب از ماه رمضان: اللهمّ انّی افتتح الثناء». ولی این دعا، در کهن‌ترین منابع حدیثی و دعایی شیعه، نقل شده و مورد توجّه و اهتمام علمای بزرگ بوده است.

شیخ طوسی در کتاب تهذیب ، آن را آورده و فرموده است: هرشب از ماه رمضان از اوّل آن تا آخر آن، این دعا را بخواند. این جمله بر استمرار این عمل در طول ماه دلالت دارد: «تَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ فِی کُلِّ لَیْلَهٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ مِنْ أَوَّلِ الشَّهْرِ إِلَى آخِرِهِ». وی در کتاب دیگرش «مصباح المتهجد » نیز آن را آورده است.

انتهای پیام