گزارش «آسیب‌شناسی نوع اطلاع‌رسانی خشونت در جامعه»
ماجرای قتل ستایش و پس از آن انتشار گزارش “اعظم” زنی که 21 روز توسط همسر معتادش به بدترین شکل ممکن مورد شکنجه قرار گرفته بود بهانه‌ای شد تا ایسنا مساله ی چگونگی انتشار اخبار مرتبط با خشونت را با موضوع «آسیب‌شناسی نحوه اطلاع‌رسانی خشونت در جامعه» با حضور کوروش شجاعی، ناصر آملی و سیدجلال فیاضی به بحث بگذارد که گزارش آن در پی می آید:
در بخشی از این میزگرد، مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان با بیان اینکه خبر خشونت بایستی گفته شود، اما به‌گونه‌ای که جزئیات آن مطرح نشود، گفت: در این موارد برخی افراد معتقد هستند جذابیت خبر از بین می‌رود که این موضوع به هدف‌گذاری‌های مربوطه برمی‌گردد که افراد به چه دلیل و با چه هدفی، به انتشار اخبار دست می‌زنند.
اخبار خشونت باید بدون جزئیات عنوان شوند
کوروش شجاعی ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: نکته اساسی این است که نشریات، خبرگزاری‌ها و صداوسیما باید سیاست‌گذاری و هدف‌گذاری مطلوبی در ارتباط با چرایی اطلاع‌رسانی در خصوص اخبار آسیب‌های اجتماعی داشته باشند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال، در خبر قتل ستایش، این خبر باید بدون جزئیات انتشار داده می‌شد، اما وقتی انتشار یافت هم باید با پیوستی تربیتی به عنوان عاملی بازدارنده، همراه می‌شد.
این روزنامه‌نگار تصریح کرد: اما در این بین، اهل رسانه می‌دانند که در تعریف خبر، این پیوست تربیتی گنجانده نمی‌شود، اما این پیوست حداقل در زمینه یک گزارش خبری و یادداشت بایستی در کنار خبر وجود داشته باشد که این مورد، همان هدف‌گذاری رسانه است؛ اما سوالی که وجود دارد این است که چند رسانه سراغ داریم که به تهیه پیوست تربیتی بپردازند؟
اخبار خشونت باید بازدارنده باشند
شجاعی ادامه داد: این موضوع بایستی روشن شود که آیا هدف از این نوع اطلاع‌رسانی‌ها، تاثیرگزاری در میزان بازدارندگی است و یا اینکه قصد داریم تنها اطلاع رسانی کنیم برای اینکه سریع‌تر از دیگران این اطلاع‌رسانی را صورت بدهیم.
وی افزود: می‌توان گفت همه رسانه‌ها باید خودشان را به چالش بکشند که هدفشان از اطلاع‌رسانی چیست؛ چرا که عموماً از اطلاع‌رسانی اخبار حوادث و اخبار آسیب‌های اجتماعی اهدافی دنبال میشود.
شجاعی گفت: همچنین به‌غیر از نشریات زرد؛ در برخی نشریاتی که زرد هم نیستند، یا حداقل ادعای زرد نبودن دارند، باید دید آیا شیوه اطلاع‌رسانی در این موارد با زردی همراه است یا خیر؟
وی عنوان کرد: در واقع اصطلاحی که برای خبر می‌توان به کار برد، این است که خبر لیز است و امکان پنهان کردن آن وجود ندارد البته امکان سانسور آن به‌صورت حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای وجود دارد که این امر در دنیا رایج است، اما نکته قابل ذکر این است که نمی‌توان اصل خبر را کتمان کرد.
این روزنامه‌نگار با بیان اینکه کتمان خبر و عدم اطلاع‌رسانی به مردم، موجب میشود عده‌ی دیگری با مدیریت مدنظر خود به انتشار اخبار بپردازند، گفت: در نتیجه انتشار اخبار اگر از طریق خبرگزاری‌های رسمی و نشریات کشور صورت گیرد، بسیار مفید خواهد بود.
وی اضافه کرد: همه اخبار، از جمله خبرهای آسیب‌های اجتماعی باید منتشر شود، اما چگونه منتشر کردن و چگونه پرداختن به این نوع خبرها حائز اهمیت است.
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان با اشاره به اینکه تقریبا همه اهالی حرفه‌ای رسانه، جامعه‌شناسان و روان‌شناسان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که با جزئیات بیان کردن اخبار حوادث اجتماعی، زیان‌بار است، اظهار کرد: علت این امر آن است که قُبح این نوع اقدامات نادرست در جامعه ریخته میشود و حتی باعث آموزش این نوع اقدامات به افراد نیز میشود و ناخواسته و یا ندانسته باعث ترویج این اعمال در جامعه می‌گردد.
شجاعی افزود: نوع زندان نیز این گونه است؛ فردی به خاطر جرمی به زندان می‌رود، اما در آنجا مانند سیستم دانشگاهی عمل کرده و امور دیگری را نیز فرا می‌گیرد و یا به اصطلاح مار می‌رود و افعی بیرون می‌آید.
علت‌العلل بسیاری از بزهکاری‌ها در جوامع، نبود سامانه اجتماعی مناسب است
وی تصریح کرد: باید بپذیریم که به عقیده بسیاری از جامعه‌شناسان، علت‌العلل بسیاری از بزهکاری‌ها در جوامع مختلف، نبود سامانه اجتماعی مناسب در جامعه است که به دلیل، اختلاف طبقاتی، اشرافی‌گرایی، تجمل‌گرایی و… به وجود می‌آید.
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان خاطرنشان کرد: در جامعه، رسانه صدا وسیما یکی دیگر از عواملی است که در این زمینه موثر است؛ به عنوان مثال در یک بازه زمانی در فیلم‌ها و سریال‌های زمان طاغوت، چاقوکشی و… مشاهده می‌شد که از اوایل انقلاب جلوی پخش آن گرفته شد.
شجاعی تصریح کرد: اما در حال حاضر، در برخی فیلم‌ها در سیمای جمهوری اسلامی، مواردی ترویج میشود که حداقل از جامعه رخت بربسته بودند، اما دوباره در رسانه ملی، بازتولید شدند، با توجه به اینکه این رسانه در نوع خود، می‌تواند دانشگاه باشد توجه به این موارد الزامی است.
این روزنامه‌نگار، به گرفتن حق و رسیدن به آن در جوامعی که قانون در آن تسلط کامل ندارد و افراد را به این سمت سوق می‌دهد که خودشان مستقیماً حق خود را بگیرند که رواج این موضوع نیز به دلیل اطاله دادرسی است، اشاره و تصریح کرد: می‌توان گفت حتی به جای گسترش شادی و نشاط در جامعه، دائما از تریبون‌ها و… یاس و ناامیدی به جامعه تزریق میشود که یکی از اثرات آن، خمودگی افراد جامعه است.
وی عنوان کرد: در جامعه، نشاط و ورزش همگانی مطلوب و پیگیر وجود ندارد، در مقابل اینکه برای دسترسی به مواد مخدر کمتر از 5 دقیقه در مشهد به زمان نیاز است و همین مورد زمینه‌ساز خشونت به عنوان یک ناسازگاری‌های اجتماعی در جامعه میشود.
شجاعی ادامه داد: مثال دیگری که می‌توان در اینجا به آن اشاره کرد، این است که بعد از چندین سال و حتی با دستور ویژه رئیس جمهور در خصوص بحث حاشیه‌نشینی، این قضیه در شهر حل‌ناشدنی باقی مانده‌است که خود به ایجاد آسیب‌های اجتماعی نیز دامن می‌زند.
در خبر، ظریف‌کاری وجود ندارد
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان گفت: برخی معتقد هستند که در این موارد بایستی برنامه‌های صداوسیما، متوقف و اخبار آسیب‌های اجتماعی از تلویزیون پخش گردد و این همان چیزی است که برخی‌ها می‌خواهند از این طریق، اهالی رسانه را در این دام بیاندازند، سوالی که اینجا مطرح میشود این است که آیا زمانی که مسائلی مانند اتهامات بابک زنجانی، شهرام جزایری و دکل دزدیده شده که دیگر برنگشت و… پیش آمد، برنامه‌های تلویزیون متوقف شدند و به این موضوعات پرداخته شد یا خیر؟
این روزنامه‌نگار با بیان اینکه در خصوص تصاویر اخبار خشونت ابدا مجاز به انتشار تصاویر نیستیم، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال، مجاز به انتشار تصاویر اخبار دیدار مسئولان با افراد مختلف و… نیستیم، چرا که چنین مجوزهایی علاوه بر عدم وجود در اخبار سیاسی، در اخبار آسیب‌های اجتماعی نیز وجود ندارند.
پرداختن پی‌درپی به اخبار خشونت‌آمیز، به بازتولید خشونت منجر میشود
شجاعی ابراز عقیده کرد: همان طور که گفته شد، خبر لیز است و قبل از انتشار آن در رسانه‌ها، در شبکه‌های اجتماعی حتی با تصویر منتشر میشود، در این بین می‌توان گفت، افراد با دلایل خاص به انتشار عکس‌های اخبار می‌پردازند، که حرفه ما، با این نوع افراد متفاوت خواهدبود، در اطلاع رسانی، خیانت است که خبر انتشار داده نشود، همان‌طور که خیانت است که ناآگاهانه خبر به گونه‌ای منتشر شود که بازتولید خشونت را به‌همراه داشته باشد.
وی اظهار کرد: اگر در گذشته، اخبار روابط بین دختر و پسر مطرح بود، در حال حاضر این مسائل در قالب خبر انتشار داده نمی‌شود، همان‌طور که وقوع اتفاقاتی که در برخی مدارس رخ می‌دهد، کتمان میشود بنابراین وظیفه و رسالت رسانه را می‌توان بیان عوارض دانست.
شجاعی اظهار کرد: تصویر یعنی بیان چگونگی که در این میان، نباید به چگونگی یک آسیب اجتماعی پرداخت، بلکه باید به چرایی آن بپردازیم و باید به این سوالات پاسخ داد که به دلیل وجود چه بی عدالتی‌هایی در جامعه این خشونت رخ داده است.
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان گفت: به عنوان مثال، چرایی داستان قتل ستایش، بلوغ زودرس در جامعه است که دلایل خاص خود را دارد و می‌توان گفت قتل ستایش تنها در یک دقیقه شکل نگرفته است.
وی تصریح کرد: در اینجا نمی‌توان همه تقصیر را به گردن حکومت انداخت، بلکه می‌توان گفت، پدر و مادر دختر و پسر نظارت کافی را بر آن‌ها نداشتند. همان طور در فضای مجازی نیز چنین نظارتی وجود ندارد.
شجاعی با بیان اینکه علت‌العلل این آسیب‌های اجتماعی، بی عدالتی ناشی از حکومت و حاکمان است، خاطرنشان کرد: اما آیا مدارس و خانواده در این بین، هیچ نقشی ندارند. باید دید، چه کسانی در پی جابه جا کردن ارزش‌ها و ذائقه‌های جامعه هستند.
این روزنامه‌نگار اظهار کرد: بر اثر نگاه سیاسی که به اقتصاد و اجتماع وجود دارد، در یک بازه زمانی نیز برای تخریب آقای احمدی‌نژاد به‌گونه‌ای خبر کار میشود و در مقطع زمانی دیگر نیز برای تخریب آقای روحانی خبر به‌گونه‌ای خاص منتشر میشود.
شجاعی اضافه کرد: بایستی هزینه ارتکاب به جرم افزایش یابد و این حق مردم است که اگر کسی کاری کرد و جرمی ثابت شد، به آن رسیدگی و مجازات مربوطه اعمال شود.
اخبار حوادث باید به‌صورت تخصصی دنبال شود
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان در بخشی دیگر از سخنان خود در خصوص نقش خبرنگاران حوادث و ادیتورهای این‌گونه اخبار گفت: در بخش مباحث اخبار حوادث گویا برخی مدیران مسئول و سردبیران قائل به این نیستند که این حیطه، فعالیتی تخصصی را دربرمی‌گیرد و باید تشخیص دهند که خبر حادثه چگونه انتشار داده شود چرا که مساله با بحران و یا بحران با فاجعه متفاوت است.
وی ادامه داد: می‌توان گفت حتی خشونت کلی در رفتار سیاست مداران ما نیز به چشم می‌خورد، برخی آنقدر با خشونت نسبت به یکدیگر حرف می‌زنند که در این میان، مردم نمی‌دانند باید به چه کسانی اقتدا نمایند.
شجاعی عنوان کرد: تصور می‌کنم مدیران، سردبیران و خبرگزاری‌ها باید بنشینند پای درس جامعه شناسان و روان‌شناسان که طریقه صحیح ارسال این گونه اخبار را فرا گیرند چرا که این به نوعی وظیفه است.
مدیر مسئول سابق روزنامه خراسان تصریح کرد: حاکمیت باید تلاش خود را در خصوص رفع بی‌عدالتی در جامعه به‌کار بگیرد، همان طور که جامعه شناسان عنوان می‌کنند یکی از راه‌های کاهش بی عدالتی در جوامع، این است که طبقه متوسط جامعه گسترش داده شود و فاصله طبقاتی کاهش یابد.
وی افزود: در ادامه می‌توان به این نکته اشاره کرد که به واقع آیا اخبار همه خشونت‌هایی که در کشورهای دیگر رخ می‌دهد به‌دست ما می‌رسد یا خیر که در این خصوص نیز باید تامل کرد.
این روزنامه‌نگار تصریح کرد: در گذشته این تعداد رسانه، کانال تلویزیونی و فضای مجازی وجود نداشت که به نسبت جمعیت محدود آن زمان، هرآنچه از آسیب اجتماعی و خشونت رخ می‌داد به اطلاع مردم برسد، در حالی که در حال حاضر هر اتفاقی که در گوشه کنار دنیا رخ دهد، افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی از آن اطلاع پیدا می‌کنند بنابراین بایستی تحقیق کرد که به عنوان مثال، در جامعه گذشته با وجود 36 میلیون جمعیت و رسانه‌های محدود در مقایسه با امروز، این آسیب‌های اجتماعی تا چه اندازه به اطلاع مردم رسیده و می‌رسد.
این روزنامه‌نگار با بیان اینکه نهادها و ارگان‌های زیادی در حال تزریق اخلاق در جامعه هستند گفت: باید آمار گرفته شود که واقعا جامعه ما در حال دزد شدن و یا جانی‌تر شدن است یا خیر و اگر این موارد صحت دارد، عنوان شود که در مقابل افزایش این مقدار خشونت و آسیب اجتماعی، میزان حضور مردم در اعتکاف، نماز جمعه و تشرف به حرم مطهر رضوی نیز با افزایش روبرو بوده‌است، در واقع باید به‌گونه‌ای عمل کرد که بتوان واقعیت‌های جامعه را همگی در کنار هم مورد سنجش قرار داد.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک: اخبار خشونت و جنگ بايد منعكس شود
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک با بیان اینکه، اگر عفونت و چرك جنگ را وارد حافظه تاريخي جامعه ايران و نیز وجدان عمومي نكنيم كاسبان اسلحه و جنگ همواره در این بین حضور پیدا خواهند کرد گفت: اخبار خشونت و جنگ بايد منعكس شود تا آن كاسبي كه براي كاسبي شعار جنگ مي‌دهد، نتواند از این راه، چرك را در تاريخ معاصر روان كند.
ناصر آملي در ميزگرد تخصصی ايسنا با موضوع «آسيب شناسي نحوه اطلاع رساني خشونت در جامعه» ضمن بيان اين مطلب اظهاركرد: گاهي اوقات ممكن است ما با سوژه خشونت در ابعاد كوچك مانند تجاوز به فرد يا كودك‌آزاري رو‌به‌رو شویم و این در حالی است که مقوله خشونت يك مساله اجتماعي فراگير را شامل میشود.
وی ادامه داد: رسانه‌ها نمي‌توانند بگويند ما رسانه‌ايم و برای ملاحظه مردم خشونت‌هاي چندش‌آور جنگ را نشان نمي‌دهیم، در صورتي كه مردم بايد بدانند چه بر سر شهرهایی مانند دزفول و انديمشك آمده است.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک با اشاره به مساله خشونت در جامعه گفت: اگر بخواهيم در این خصوص، اصطلاح‌سازي نماییم، بحثي است كه از سمتی روان‌شناختي و جامعه‌شناختي است و از سوی دیگر بايد در آن به علوم‌تربيتي توجه كرد.
آملی تصريح كرد: ما با خشونت و فرآيند شتاباني كه آن را در جامعه گسترش مي دهد رو‌به‌رو هستيم و اين خشونت در ميان انسان‌ها که در جامعه زندگی می‌کنند، وجود دارد.
وی اضافه كرد: مسائل انسان‌ها را بايد علوم‌تربيتي و روان‌شناسي مورد بررسي قرار دهد و مسائل اجتماعي را مباحث جامعه شناختي تحليل كند، رسانه در اين زمينه نقش بسيار مهمي ندارد و می‌توان گفت رسانه بايد وظيفه خودش را انجام دهد و رسانا باشد.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک با بیان اينكه رسانه‌ها بايد صراحت داشته باشند، اظهار کرد: معمولا حكومت‌ها خطاهاي خودشان را بر گردن ديگران مي‌اندازند در حالی که بلاهايي كه در جامعه رخ می‌دهد، ناشي از سوء مديريت حاكمان است و بحران‌هاي اقتصادي، سياسي و فرهنگي به رسانه‌ها ارتباطی ندارد و عمدتا مربوط به ساختارهاي اجتماعي و حكومتي است، اما اين مساله مسئوليت را بر عهده رسانه‌ها می‌گذارد.
رسانه باید رسانا باشد
وي با بیان اینکه، رسانه اگر رسانا نباشد رسانه نيست، ادامه داد: بنابراين، اهالي رسانه و مطبوعات اين دغدغه را دارا هستند كه چه تدبيري اندیشیده شود كه يار شاطر باشند نه بار خاطر و در این میان چگونگی پرداختن به مسائل بسیار مهم محسوب میشود.
آملی در راستاي چگونگي مقابله با رواج خشونت متذكر شد: در این زمينه متخصصين مي‌توانند به رسانه‌ها یاری رسانند، كه چگونه بتوان با اين پديده اجتماعي رو‌به‌رو شد، و ما نیز به عنوان يك مطبوعاتي، وظيفه تهيه خبر و گزارش را داريم.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک افزود: اهالی رسانه و مطبوعات، طبيب اجتماعي، جامعه‌شناس و روان‌شناس نيستند و اگر هر شخصی در حیطه تخصص خود به فعالیت بپردازد، بسياري از مشكلات حل خواهدشد.
وی ابراز كرد: رسانه‌ها به مسائل اجتماعي از دو پنجره خبري و تحليلي و گزارشي ورود پيدا مي كنند، در خبر نمي‌توان رسانه را عايق كرد و بايد آن را منعكس نمود، اما در تحليل شايد بتوان نظر گزارشگر و تحليل‌گر را وارد کرد و از اهالي علوم ديگر نیز بهره گرفت تا مسائل را طوري طرح كنند كه فوائد آن برآسيب‌هايش چيره شود.
سكوت در برابر خشونت به مراتب مضرتر از تصوير خشونت است
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک عنوان كرد: رسانه بايد درهر شرايطي، رسانای خبر باشد و تنها مرزي كه براي رسانه مورد تشخيص خواهدبود، این است كه آيا تصوير يك واقعه نابه‌هنجار ضررش براي اجتماع بيشتر است يا سكوت در مورد آن واقعه، كه به نظر من سكوت در برابر خشونت در جامعه به مراتب مضرتراز تصوير خشونت است.
وي اضافه كرد: برخي اين نظر را دارند كه بازتاب دادن خشونت بر خشونت مي‌افزايد، اين عقیده را من از هيچ جامعه‌شناس و روان‌شناسي نشنيده‌ام بلكه بيشتر اين مبحث را اهالي اطلاعات عمومي بيان مي‌كنند، اما در حقيقت اگرعوارض خشونت و آسيب‌هاي اجتماعي را به وجدان جامعه منتقل نكنيم، دغدغه پيشگيري آن به وجود نمي‌آيد.
آملی با تاكيد براينكه بازتاب اخبار مي‌تواند سازنده باشد، اظهار كرد: مقوله حقوق بشر در غرب محصول جنگ‌هاي كاتوليك و پروتستان است، بعد از جنايت وسيعي که در اروپا، بين اين دو فرقه رخ داد، اهالي اروپا به اين نتيجه رسيدند كه بايد مقوله‌اي به غير از دين براي كنترل جنگ‌ها ورود پیدا کند و اگر اين اتفاق‌ها نميافتاد، مقوله‌اي به نام حقوق بشر نیز متولد نمي‌شد.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک خاطر نشان كرد: اگر به تاريخ اديان توجه كنيم، سينوسي بين پيامبران وجود دارد به عنوان مثال، حضرت موسي(ع) به خاطر شكستگي و افتادگي جامعه قيام مي كند و در مقابل خشونت در جامعه رواج پيدا مي كند، اما زمانی که خشونت به مرز مشخصي مي‌رسد، جامعه واكنش نشان مي‌دهد و از دل سنت‌هاي الهي، مسيح بيرون مي‌آيد كه مهر و محبت محض است .
آملی گفت: خشونت و محبت هر دو در جامعه جایگاه خود را دارد و شناخت جامعه‌اي كه خشونت در آن رواج پيدا مي‌كند بسيار حایز اهمیت است و كارشناسان بايد در اين حوزه به فعالیت بپردازند.
رسانه‌ها نباید به خبر خیانت کنند
وي افزود: رسانه‌ها نبايد به خبر خيانت كنند، گاهي مسئولين سياسي به طور مثال اعتقاد دارند، قسمتي از اخبار نباید منعكس شود كه اين موارد به عهده خودشان است، اما وقتي، زني را ٢٠ روز روي اجاق مي‌سوزانند خيانت است كه خبرنگار این موضوع را منعكس نكند به این بهانه که انعکاس این اخبار وجدان جامعه را جريحه‌دار می‌کند.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک اظهار كرد: کسی باید پیدا شود که عنوان کند عده‌اي مورد ظلم واقع مي‌شوند و اگر رسانه منعكس کننده این موضوع نباشد، در واقع وظيفه خود را به نحوی صحیح ایفا نکرده‌است.
وی اضافه کرد: اهالي رسانه آينه هستند و باید هر آن چه اتفاق مي‌افتد را توأمان به سمع و نظر مردم و مسئولان برسانند تا عكس‌العمل جامعه و مسئولان در مقابل ناهنجاري‌ها بر‌انگیخته شود و مرز اين موضوع را كارشناسان خبره‌اي كه روان‌شناسي اجتماعي مي‌دانند، بايستی تعيين كنند.
آملي تصريح كرد: همه طرفداران جامعه مدني و توسعه سياسي بر اين باور هستند كه دموكراسي و مردم سالاري دستاورد نيكو و مطلوب بشري است، اما اين دموكراسي در عراق منجر به فاجعه شد، زيرا كسي كه دموكراسي را به عراق وارد كرده، سوژه دموكراسي كه قرار بوده در آنجا اجرا شود را به درستی نشناخته است.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک با اشاره به وضعيت دموكراسي در عراق عنوان كرد: جامعه عراق جامعه‌اي است كه ورود مقوله دموكراسي به آن محتاج تداركات فرهنگي، اجتماعي است، به این معنا که در جامعه‌ای که هركس در خانه خود، چند كلاشينكف و اسلحه شكاري دارد، اگر فضا را بازگذارند، جامعه از درون منفجر مي‌شود.
وي گفت: مسلم است كه وقتي توسعه سياسي قرار است وارد جامعه عراق شود، بايد سوژه شناخته و مورد تحليل قرار گیرد و اين مواد مغذي، متناسب با نيازهاي جامعه، آرام وارد فضاي سياسي میشود، حال با سوء نيت يا هر دليل ديگري مقوله‌اي كه مي‌تواند در جوامع ديگر مطلوب واقع شود، در عراق به يك بحران تبدیل میشود.
آملی اضافه كرد: بايد جامعه خود را بشناسيم، در برخي موارد تصوير خشونت را باز توليد مي‌كند، اما گاهی اوقات، تصويرخشونت مانع از ايجاد خشونت شود و در برخي موارد ممكن است كارشناسان معتقد باشند که خشونت به تصوير کشیده نشود، اما تبعات آن عنوان شود.
وي خاطر نشان كرد: اين بحث مستلزم شناخت جامعه هدف است، بايد بر روي جامعه هدف فعالیت علمي و تحقيقاتي انجام شود و در بستر این شناخت، رسانه وظيفه رسانا و تحليلي بودن خودش را انجام دهد و مساله مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد این است كه چگونه با خشونت رو به رو شويم كه آفات آن بر فوايد آن غالب نشود.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک با بیان اینکه مرزي كه به لحاظ حرفه‌اي بودن در مقابل سوژه خشونت قرار می‌گیرد، اين است كه تا حدي ملاحظه كنيم كه رسانه از رسانايي خود خارج نشود اظهار کرد: اين ملاحظات را قرارداد اجتماعي و دانش بشر تعيين مي‌كند، لذا ما از طرفي نياز به عالمان جامعه‌شناسي و روان‌شناسي داريم تا اصل مقوله را بررسي كنند و از طرفي نیز لازم است اين موارد را در حوزه‌هاي قانونی به مصوبه تبديل کنیم.
آملي اظهار كرد: شايد لازم باشد وقايع خشونت بار در جامعه را بخش‌هايي از اجتماع مشاهده کنند در حالی که شايد نمايش آن براي كودكان مناسب نباشد و حتي موجب بيماري نیز بشود.
وی عنوان کرد: رسانه بايد وظيفه خودش را انجام دهد و از طرفي قانون بايد اين موارد را محدود به حدودي نمايد، در این بین، مصلحت عمومي را نمايندگان مردم و اهالي علم تعيين مي‌كنند و ما نیز محدود به اين حدود هستيم و خارج از اين نبايد احدي براي ما تعيين تكليف كند.
ارائه منابع اخبار جايز نيست
آملی با تاكيد بر انتشار خبر ادامه داد: ارائه منع خبر جايز نيست، مگر بنا به مصالحي كه برهان قاطعي براي فيلتر كردن آن داشته باشيم، به این معنا که قرارداد اجتماعي يا دانش بشري و هرآنچه که گفته میشود در حوزه رسانه نمي‌گنجد، آن را محدود كند.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک عنوان كرد: در اروپا و مناطق اسكانديناوي هيچ منعي براي انتشار خبر خشونت نيست ولي كمتر از تمام دنيا خشونت اتفاق مي افتد، اما در اينجا، هزار و يك ديوار در مقابل وقايع داريم و بيشتر از بسیاری از مکان‌ها با مفاسد اجتماعي و خشونت درگیر هستیم، در حالي كه اگر رسانه مقصر بود، در كشورهاي ديگر نيز متقابلا اين تبعات باید رخ مي داد.
آملي خاطر نشان كرد: بودجه قابل توجه در اختیار سازمان تبليغات، حوزه علميه و مطبوعات قرار می‌گیرد و همگی در حال بمباران اخلاقي جامعه هستند، اما با عدم تاثیردر جامعه روبرو هستیم، اگر قرار بود رسانه موفق عمل کند، بايد مسائل اخلاقي تا به امروز حل می‌شد.
وی تصريح كرد: آن چيزي كه ما را آزرده خاطر مي‌كند، اين است كه از مناسبات حقوقي فاسد، وارد يك مناسبات حقوقي سالم شديم که بامشكل همراه است، لذا شخصيت حقوقي کشور خوب اما شخصيت حقيقي آن دچار مشكل است، به این معنا که چهارچوب حقوقي موجود مشکلی ندارد بلکه این مشکل را می‌توان از سمت مسئولان دانست.
مدیر مسئول هفته‌نامه اترک در مورد نقش رسانه اظهار كرد: اگر رسانه بتواند بگويد كه به عنوان مثال، اين فرد همسر خود را کتک مي‌زند، براي اينكه معتقد است که در فقه اين مساله آمده و هرگونه حقی دارد، اما در مقابل جامعه‌شناسان و فقها اين موضوع را تحليل و بررسي كنند، اين فرد ديگر نمي‌تواند از شرع سوء استفاده كند و بنا به حكم شرعي همسرش را كتك بزند.
وی تاكيد كرد: اخبار خشونت در جامعه بايد به تصوير کشیده شود و جامعه شناسان تحليل كنند كه به چه دلیل، ميزان خشونت، سرقت و دزدي در جامعه افزایش یافته تا شاهد ریشه یابی اساسی در جامعه باشیم.
یک فعال رسانهای: در زمینه خشونت نیازمند تفکر تحلیلی و پیشگیرانه هستیم
یک فعال رسانهای با بیان اینکه رسانه در هریک از بخش‌های انعکاس خشونت نیاز به تعیین وظیفه دارد که مهمترین بخش این وظایف اقدامات پیشگیرانه است، گفت: به این معنی که در حوزه خشونت‌های اجتماعی، علل روانی و حقوقی باید تبیین و شناسایی و در این زمینه تفکر پیشگیرانه صورت گیرد.
سیدجلال فیاضی در ميزگرد تخصصی ايسنا با موضوع «آسيب شناسي نحوه اطلاع رساني خشونت در جامعه» با بیان این مطلب اظهار کرد: هر رسانه به نوعی با توجه به موضع‌گیری سیاسی نسبت به اطلاع‌رسانی اقدام می‌کند که این امر دارای اشکال است و در واقع آنچه که باید اتفاق بیفتد این است که پیامدهای خشونت اجتماعی بررسی شود که رسانه‌ها باید در این زمینه به صورت تخصصی و علمی جهت پیشگیری اقدام کنند.
وی ادامه داد: عامل بخشی از خشونت‌ها که می‌توان به عنوان علت به آن‌ها نگاه کرد، رسانه‌های زردی هستند که برای فروش بیشتر دست به اطلاع‌رسانی تحریک‌آمیز زده و به سمت اقدامات زرد می‌‌روند.
این تحلیل‌گر رسانه در خصوص انواع خشونت گفت: خشونت‌های اجتماعی مانند دعوا، جر و بحث‌های دوستانه بین دو نفر که می‌تواند به راحتی منجر به یک اتفاق خشونت‌آمیز شود، خشونت خانگی مانند کودک‌آزاری، زن و شوهر آزاری، خشونت‌های عرصه سیاسی مانند مناظرات و اجتماعات سیاسی از سرشاخه‌های خشونت در جامعه امروز است.
وی اضافه کرد: هر یک از انواع خشونت، ریشه‌های خاص خود را دارد و اگر اطلاع‌رسانی بدون توجه به آن صورت گیرد، امکان خطا رفتن بیشتر خواهد شد.
تشریح جزئیات خشونت موجب تحریک جامعه میشود
فیاضی خاطرنشان کرد: در صفحات برخی از روزنامه‌ها مطالب زردی را می‌بینیم که به تشریح جزئیات یک خشونت پرداختند که این امر نیز موجب تحریک جامعه و جوانان میشود.
این فعال رسانهای با بیان این مطلب که پرداخت دقیق به یک حادثه خشونت‌آمیز به معنای بیان جزئیات رخداد نیست، اظهار کرد: در حوادث اخیر پرداخت دقیق مجموعه اقداماتی است که موجب میشود اطلاع‌رسانی در این موارد با هدف پیشگیری در جامعه انجام شود.
وی اضافه کرد: ممکن است ریشه‌های اخلاقی و روانی‌ای در جامعه وجود داشته باشد و در همین راستا باید عدم برخورد جدی با حرکت‌های خشونت‌آمیز در جامعه و عدم تبیین پیامدهای رفتار خشونت‌آمیز، در رسانه‌ها مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
فقدان احزاب سیاسی بالغ، منجر به خشونت سیاسی در جامعه میشود
این فعال رسانهای با بیان اینکه خشونت‌های سیاسی به دلیل فقدان احزاب بالغ سیاسی است، تصریح کرد: پدیده احزاب برای دموکراسی و مردم‌سالاری پذیرفته شده، در واقع احزاب سیاسی به مثابه یک ظرف است که باید در آن اندیشه‌های دینی و سیاسی مبتنی بر آموزه‌های انقلابی و دینی ریخته شده و شکل درستی بگیرد.
وی افزود: متاسفانه، ظرف احزاب سیاسی در کشور ما به درستی تعریف نشده و فقدان آن منجر به خشونت‌هایی در این زمینه شدهاست.
پرداختن به ریشه‌ها در اخبار، روش اطلاع‌رسانی صحیح است
عضو شورای شهر مشهد پرداخت به جزئیات نحوه جنایت را غلتیدن در اطلاع‌رسانی زرد دانست و تصریح کرد: پرداختن به گونه‌ای که جامعه و مسئولان نسبت به ریشه‌ها و پیامدهای یک حادثه حساس شوند پرداخت دقیق است؛ در واقع حساسیت با نگاه زرد متفاوت است و نباید به گونه‌ای عمل کرد که اطلاع‌رسانی به خشونت دیگری دامن بزند.
فیاضی با بیان این مطلب که باید حوادث خانگی، اجتماعی و سیاسی با نگاهی تحلیلی و جامعه‌شناسی بررسی شود، ادامه داد: با وجود شبکه‌های اجتماعی در حوزه خبررسانی، آحاد جامعه تبدیل به رسانه شده‌اند، به عنوان مثال در حادثه پل نیایش تهران، اولین عکس توسط یکی از شهروندان ارسال شد، که در اینجا مطبوعات باید ضمن خبررسانی با سرعت، نگاه تحلیلی، پیشگیرانه و تدوین‌گر به قضایا داشته باشند.
وی گفت: در جهت تحلیل بالا رفتن میزان آمار خشونت باید اقدامات گذشته به صورت ویژه بررسی شود و سهم دستگاه‌های انتظامی، قضایی، فرهنگی، رسانه و… در میزان خشونت جامعه مشخص شود.
این تحلیل‌گر رسانه با بیان این مطلب که باید به ابعاد خشونت، نگاه عالمانه داشت، عنوان کرد: وزن بحث تحلیل خشونت در رسانه‌های رسمی بیشتر است البته در حوزه خبررسانی علاوه بر سرعت و دقت این موضوع باید مدنظر باشد به این دلیل که در حوزه رسانه و مطبوعات اولین خبر به این دلیل که آخرین تحلیل را به وجود می‌آورد نقش مهمی را دارد.
این فعال رسانهای افزود: نقش‌رسانه‌های رسمی هم‌اکنون با وجود شبکه‌های اجتماعی در سرعت و صحت اطلاع‌رسانی حساس و پررنگ‌ترشده است.
کتمان خشونت و اطلاعات آن آسان نیست
فیاضی با بیان اینکه کتمان خشونت و اطلاعات آن آسان نیست اظهار کرد: در این زمینه ورود به جزئیات ما را به اطلاع‌رسانی زرد نزدیک می‌کند، این درحالی است که نگاه تحلیلی و کارشناسانه امروز اهمیت بیشتری دارد.
این عضو شورای شهر مشهد در خصوص به نتیجه نرسیدن بررسی تخلفات بزرگ در کشور گفت: ممکن است این تخلفات از جنس خشونت نباشد اما بی‌توجهی به آن‌ها و یا توجه بیش از حد و به نتیجه نرسیدن این تخلفات خود باعث به وجود آمدن خشونت میشود.
وی افزود: نگاه یکسان به قانون و اینکه قانون در مورد آحاد جامعه به صورت یکسان اجرا شود نیز اهمیت فراوانی دارد چرا که پایبندی به قانون برای مسئولان و مردم باعث پیشگیری از بسیاری از مسائل خشونت‌آمیز میشود.
انتهای پیام
