هدف از پخش شایعه‌ی سهمیه بندی بنزین چه بود؟
/ محمد سلطانی فر در گفت‌وگو با انصاف نیوز پاسخ داد /
محمد سلطانی فر معاونت مطبوعاتی سابق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیر تحقیقات رسانه‌ای مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید شایعاتی از قبیل سهمیه‌بندی بنزین دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد که خوشبینانه‌اش افشاگری و پخش زودهنگام خبری برای سب امتیاز رسانه‌ای است و بدبینانه‌اش می‌تواند این باشد که به حیثیت دولت بخواهند خدشه وارد کنند، یا تفرقه ایجاد کنند و یا اینکه اعتراضی به نبود سخنگوی دولت باشد.
در هفته‌ی گذشته شایعه‌ی سهمیه‌بندی بنزین و دو نرخی شدن آن بحران آفرین شد و بلافاصله پس از طرح و پخش آن شاهد صف‌های طولانی در پمپ بنزینها و ترافیک سنگین بودیم. شایعه‌ای که چند ساعت بعد از طرف مسوولان دولتی تکذیب شد و چند روز پس از انتشار آن در رسانه‌های فارس و تسنیم، زیبا اسماعیلی سخنگوی شرکت ملی و پخش و پالایش مواد نفتی به عنوان منشا آن بازداشت شده و بعد از چند روز با قید وثیقه آزاد شد. در نهایت سهمیه‌بندی بنزین فعلا اجرا نمی‌شود و در دست بررسی است.
اما جز دلایل و اهداف پخش چنین شایعاتی ای سوی عده‌ای این پرسش نیز مطرح است که زمانهایی که این قبیل شایعات در سطحی کلان مطرح شده و سبب مشکلاتی فراوان می‌شوند چه باید کرد؟ نبود سخنگوی دولت در این مواقع چه مقدار تاثیرگذار است؟
سلطانی فر معتقد است نحوه‌ی برخورد ما با این قبیل از شایعات هم تاثیر گذار است و باید مسوولان والامرتبه به سرعت وارد میدان شوند و شایعه را تکذیب کنند تا از تاثیر آن بکاهند.
متن این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
سلطانی فر در پاسخ به این پرسش که چه مکانیزمی برای زمانیهایی که از این قبیل بحران‌ها و شایعات پیش می‌آید، باید در نظر گرفت، به انصاف نیوز گفت: «اینکه بگوییم بحران به وجود نیاید امکان پذیر نیست، بویژه اینکه بحران خبری در فضای مجازی شکل گرفته و جزو موارد اجتناب ناپذیر است. در واقع رابطه‌ی بین فیک نیوزها و شبکه‌های اجتماعی یک رابطه‌ی مستقیمی است وقتی که قبول کردیم از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنیم باید فیک نیوزها را هم بپذیریم. این واقعیتی است که وجود دارد.»
وی افزود: «در واقع این نحوه‌ی برخورد ما با خبر است که تفاوت ایجاد می‌کند و می‌تواند این بحران‌ها را کم اثر کند. یکی از راهکارهای این قضیه سرعت پاسخگویی و تکذیب شایعه است. این مرجع باید مرجع قابل قبولی باشد، در مواقع حساس اینکه مرکز روابط عمومی توزیع و پخش شایعه‌ای را تکذیب کند، کارساز نیست. مثلا یک خبر معمولی روغن موتور و یا سوراخ شدن یک مخزن روغن موتور در یک پالایشگاه پیش می‌آید، این قضیه را یک مسوول روابط عمومی هم می‌تواند تکذیب کند،
اما یک خبری که همه‌گیر و اپیدمی است و در کل جامعه التهاب ایجاد می‌کند. دیگر آنجا کاری از دست یک روابط عمومی بر نمی‌آید و به سرعت وزیر کشور یا حتا دولت و یا سخنگوی آن -البته ما متاسفانه سخنگو نداریم- باید وارد معرکه شوند و شایعه را تکذیب کنند. یعنی اینکه یکی به اندازه‌ی قد و قواره‌ی این شایعه باید وارد شود. متاسفانه خبر یا شایعه‌ای با این عظمت را حالا به هر دلیل و منافعی که شکل گرفته، وقتی که اتفاق می‌افتد نمی‌توان با یک تکذیبه‌ی ساده -آن هم نه از سوی مسوول روابط عمومی کل وزارت نفت بلکه از طرف مسوول تهیه و توزیع- حل کرد. اگر با این نوع شایعه‌ها به دقیقه برخورد نشود مثل ظرف آبی است که بر روی زمین ریخته شده است و وقتی که پیش می‌آید به هر حال یک اثری از آن باقی می‌ماند. اگر بگذارید سه چهار ساعت از آن بگذرد آب متساعد شده و کل جامعه را گرفته است.
شما نمی‌توانید به راحتی با تکذیب مشکل را درست کنید. دیدید وقتی حتی وزیر نفت هم ورود پیدا کرد، خیلی این قضیه کارایی لازم و تاثیر خود را نگذاشت.»
محمد سلطانی‌فر در پاسخ به این پرسش که اهداف انتشاردهندههای شایعه‌‌هایی مثل سهمیه‌بندی بنزین چیست، گفت: «همیشه اهداف متعدد و متنوعی وجود دارد؛ یکی از اهداف آنها افشاگری است. مثلا خبری را دارند و می‌خواهند زودتر از دیگران منتشر کنند تا با این حربه اعتبار و امتیازی نصیب خود کنند. البته این نگاه خوشبیانه به داستان است. این قضیه اشکال دیگری هم دارد و نگاه بدبینانه این است که می‌تواند به حیثیت دولت خدشه وارد کنند. و یا حرکتی اعتراضی به نبود سخنگوی دولت باشد که سخنگو باید در این موارد حساس وارد معرکه و بازی شود.
یا می‌تواند به نوعی ایجاد انشکاک و انشقاق کند؛ نوعی از شایعه، شایعه‌ی تفرقه‌انگیز است که می‌تواند بین ارکان دولت و وزارتخانه‌ها ایجاد تفرقه کند. یا می‌تواند واکنش اعتراض گونه‌ای به نابسامانی باشد که از سوی برخی ادعا می‌شود در دولت وجود دارد
البته ما دلیلش را نمی‌دانیم چون خودمان آن شایعه را نساختیم که ببینیم با چه هدف و انگیزه‌ای این شایعه ساخته شده است. ولی همه‌ی این شایعات بدون منافع نیست، هیچ خبری امروز بدون توجه به منافع درج نمی‌شود. در دنیای امروز خبر صرفا انتقال دهنده‌ی واقعیت نیست بلکه خبر سازنده‌ی واقعیت است و شایعه تاثیر و گسترهی خودش را بر ساخت واقعیت‌ها میگذارد.»
انتهای پیام
حکومت و دولت ، ملت را تست پنيسلين زدند! خاطرشان هم جمع شد که ما ملت، هيچگونه حساسيتي نداريم.